Voor het aanpakken van ondermijnende criminaliteit zijn alleen opsporing en vervolging onvoldoende. We hebben een weerbare maatschappij nodig waarin burgers en ondernemers zich bewust worden van de gevaren van ondermijning, stelt Nicole Lieve, Programmaleider Ondermijning bij de Veiligheidsregio Twente.
Het gaat bij ondermijning om georganiseerde criminaliteit die heel dichtbij is in verschillende verschijningsvormen. Door die verschillende vormen is ondermijning niet altijd even snel te herkennen. Het programma Ondermijning Twente bestaat daarom uit vijf pijlers, getiteld Ondermijningsbeelden, Weerbare Overheid Weerbare Maatschappij, Hennep, Outlaw Motor Gangs (OMG) en Zorgfraude. Het gaat dus om meer dan alleen drugs, hoewel die wel het omvangrijkste probleem vormen. Twente telt circa duizend kwekerijen met een omzet van een half miljard euro, waarvan er jaarlijks zo’n tweehonderd worden opgerold.
Je ziet het pas als je het doorhebt
Het zit gewoon in je eigen gemeente, maar enigszins Cruijffiaans gezegd: je ziet het pas als je het doorhebt. Lieve noemt enkele signalen: ‘Een boerderij met luiken die steeds gesloten zijn, ramen waarop permanent condens te zien is, bestelbusjes die op vreemde tijdstippen worden beladen. Wij zeggen tegen de mensen: als je drie van dergelijke signalen ziet – we hebben speciale signaalkaarten gemaakt zodat iedereen ze kan herkennen – dan moet je bellen.’
De boot in
‘De politie en het OM kunnen dit niet alleen oplossen, ondermijning is van ons allemaal. Het gaat erom dat we een weerbare overheid en een weerbare maatschappij hebben. Burgers en ondernemers, vooral in gevoelige branches als de makelaardij, het notariaat en het vastgoed, moeten zich bewust worden van ondermijning. Wij praten erover met verschillende branches, zetten netwerken op waarin mensen elkaar helpen en leren van elkaars slechte ervaringen. Iedereen moet zich realiseren dat je de boot in gaat als je criminele activiteiten zoals een hennepkwekerij of een drugslab faciliteert. En bedenk: je kunt maar één keer nee zeggen als je ergens voor wordt benaderd.’
Grootschalige zorgfraude
Het gaat zoals gezegd niet alleen om hennep of synthetische drugs, er ontstaat steeds iets nieuws. Betrekkelijk recent is de ontwikkeling van grootschalige zorgfraude. Lieve: ‘Ook een vorm van georganiseerde criminaliteit door middel van malafide zorgbureautjes die te veel declareren door mensen te misbruiken. Zij krijgen bijvoorbeeld twee dagdelen ondersteuning, terwijl er vijf dagdelen worden gedeclareerd. Toezicht en controle daarop moeten beter worden geregeld.’ En ook hierbij geldt dat er meer moet gebeuren dan opsporing en vervolging, het gaat er ook om dat de vaak kwetsbare mensen die hierdoor worden getroffen, hulp krijgen van de gemeente. Lieve vindt het positief dat ook het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tegenwoordig bij de ondermijningsproblematiek betrokken is.
Publiek-private samenwerking
Uniek bij de Veiligheidsregio Twente is dat er niet alleen samenwerking is tussen overheden – de veertien gemeenten, omdat ze elk op zichzelf te klein zijn om effectief te kunnen optreden, terwijl de provincie faciliteert en financiert – maar dat er ook publiek-private samenwerking is met woningcorporaties, elektriciteitsbedrijven, MKB Nederland en VNO-NCW. Het is een essentiële stap vanwege de grote maatschappelijke effecten van ondermijning. Lieve: ‘We zijn samen bezig met het weerbaar maken van de hele maatschappij.’
Nicole Lieve zal als spreker op het Gemeente.nu event de Dag van de ondermijning dieper ingaan op de meervoudige aanpak van ondermijning.
Geef een antwoord