Subsidies en aanbestedingen niet inzetten tegen topinkomens

Het is gemeenten niet toegestaan via subsidies of aanbestedingen topinkomens aan te pakken van bijvoorbeeld zorgbestuurders. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft dit deze week bevestigd in een ‘factsheet’ waar de Tweede Kamer om had gevraagd.

De conclusie is niet echt verrassend, want deze volgt eerdere gerechtelijke uitspraken en een advies van de Commissie van Aanbestedingsexperts. Toch hebben veel gemeenten hierover zo hun eigen opvattingen. Rotterdam zei onlangs het afromen van topinkomens via aanbestedingen door te zetten. Andere inkoopkoepels verklaarden vooralsnog geen lopende contracten met dergelijke voorwaarden open te breken.

Geen inhoudelijk verband

Zij redeneren dat gemeenschapsgeld niet mag worden besteed aan exorbitante beloningen. Maar de Algemene wet bestuursrecht, zo legt BZK uit in het document, ‘stelt grenzen aan de voorwaarden en verplichtingen die een bestuursorgaan mag verbinden aan een verleende subsidie’. Zo dient er ‘een inhoudelijk verband’ te zijn tussen de voorwaarden en het doel en de activiteiten. ‘Dit verband is bij het opleggen van een inkomensnorm aan de subsidieaanvrager als subsidieverplichting of –voorwaarde in het algemeen onvoldoende aanwezig.’ Het departement verwijst daarbij naar twee rechtszaken.

Verder dan nodig

Voor aanbestedingen ‘geldt een soortgelijke redenering als bij subsidies’. Eisen, voorwaarden en criteria aan de inschrijvers moeten volgens de Aanbestedingswet ‘in een redelijke verhouding’ staan tot het voorwerp van de opdracht. ‘Het opleggen van een bezoldigingsmaximum aan inschrijvers gaat verder dan nodig om de beste prijs-kwaliteitsverhouding te bereiken.’ Als de salarissen werkelijk te hoog zijn, ‘dan zal een inschrijver niet in staat zijn de economisch meest voordelige aanbieding te doen en zich daarmee uit de markt prijzen’. Een bezoldigingsnorm zou daarom overbodig zijn.

Overigens kondigde minister Ollongren van Binnenlandse Zaken deze week aan ontwijkingsconstructies bij de Wet normering topinkomens wél aan te gaan pakken. Voor het einde van het jaar moet er een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer liggen.