‘Budgettaire problemen niet afwentelen op huizenbezitter’

De Vereniging Eigen Huis meldt dat woningbezitters dit jaar gemiddeld 5,2 procent meer betalen aan gemeentelijke woonlasten dan in 2019. De organisatie vindt ingrijpen nodig. ‘Budgettaire problemen mogen niet via een hogere ozb op huiseigenaren worden afgewenteld om de gemeentelijke begroting sluitend te krijgen. ‘

Vereniging Eigen Huis stelt dat er ‘duidelijke afspraken gemaakt moeten worden‘ tussen het Rijk en de gemeenten over de bekostiging van de Wmo en de jeugdzorg. Lokale overheden kampen met tekorten op deze terreinen, waarvoor de rijksbijdrage sinds de overheveling van taken in 2015 niet toereikend blijkt. Veel gemeenten zien hun positie al langer verslechteren, maar inmiddels lijkt een kritische grens bereikt.

‘Taken erbij, knaken erbij’

Minister Knops van Binnenlandse Zaken noemt het ‘te vroeg’ om in te grijpen. Hij onderstreept in zijn reactie de gemeentelijke autonomie bij het heffen van belastingen. Die bevoegdheid is echter begrensd en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) lobbyt onophoudelijk voor extra middelen van het Rijk. ‘Het is heel simpel: taken erbij, knaken erbij,’ zei voorzitter Jan van Zanen onlangs.

Hoger dan voorspeld

De lastenstijging komt niet echt als een verrassing. Zowel VEH als het COELO (Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden) voorspelde reeds een forse stijging. De nieuwste cijfers, waarin voor het eerst dit jaar gegevens van bijna alle gemeenten zijn verwerkt, liggen hier wel opnieuw boven. De toename bleef volgens de eerdere onderzoeken beneden de 4,5 procent.

Afvalstoffenheffing

De grootste belasting die de gemeenten heffen, de onroerendezaakbelasting, stijgt gemiddeld ruim 5 procent. De afvalstoffenheffing is de uitschieter en piekt 9,5 procent hoger. ‘Niet eerder stegen de kosten die huiseigenaren en huurders betalen voor het ophalen van het huisvuil zo hard,’ aldus VEH. Vorig jaar was de afvalstoffenheffing ook al de grote stijger, wat zou komen door een verhoging met 139 procent door het Rijk.

‘Stilte voor storm’

COELO merkte in januari al op dat de stijgingen op dat moment nog voorzichtig leken, gelet op de tekorten. Het zou om ‘stilte voor de storm’ kunnen gaan. Gemeenten gingen er wellicht van uit dat Den Haag tóch meer geld zou vrijmaken. ‘Maar als die zak geld niet komt, moeten gemeenten de ozb later snel verhogen of gaan bezuinigen,’ voorspelde onderzoeker Corine Hoeben.