Gelderse gemeenten hebben alle mogelijke middelen ingezet om hun begroting en meerjarenraming sluitend te krijgen. Ze blijven daarmee volgend jaar net binnen de rand van het normale toezicht van Gedeputeerde Staten. ‘Maar er hoeft maar iets te gebeuren en het gaat mis,’ waarschuwt het bestuur van de provincie.
‘Forse bezuinigingen, ozb-verhogingen en eenmalig geld gebruiken om structurele problemen op te lossen. Gemeenten hebben echt hun stinkende best gedaan, maar we maken ons grote zorgen. De rek is er definitief uit,’ aldus een bezorgde gedeputeerde Jan Markink in een noodoproep van de provincie. ‘Gemeenten doen hun dagelijkse boodschappen van de spaarrekening. Dat is niet houdbaar.’
Financieel toezicht
Gedeputeerde Staten (GS) houden toezicht op de financiële huishouding van gemeenten en gemeenschappelijke regelingen. Op basis van de begroting en de financiële langetermijnplanning bepalen GS elk jaar in december de vorm van het financieel toezicht voor het komende jaar. Repressief toezicht is de normale vorm van toezicht en preventief toezicht de zware vorm. Door de noodmaatregelen vallen de 51 Gelderse gemeenten nog onder het normale toezicht, maar de grenzen daarvan zijn bereikt.
Situatie verslechtert
Uit de begrotingen blijkt dat de financiële situatie verslechtert. De komende jaren zullen de gemeenten naar verwachting honderden miljoenen interen op hun reserves. Ook inwoners ‘gaan de pijn voelen’: de gemeentelijke belastingen gaan volgend jaar gemiddeld met 6 procent omhoog. De voornaamste oorzaken van de financiële problemen zijn oplopende tekorten in het sociaal domein en tegenvallende inkomsten uit het Gemeentefonds.
Investeringen vooruitgeschoven
Gemeenten zitten volgens GS in grote onzekerheid over hoe ze in de toekomst bestaande en nieuwe taken kunnen betalen. Nu al worden grote investeringen voor bijvoorbeeld de energietransitie en onderhoud van wegen vooruitgeschoven. ‘Gemeenten zoeken naar manieren om hun beleid efficiënter uit te voeren. Dat moeten ze ook zeker blijven doen, maar er moet ook echt structureel meer geld bij van het Rijk,’ vindt Markink.
De oproep van de provincie Gelderland is de zoveelste schreeuw om hulp aan de landelijke politiek om de tekorten van gemeenten op te vangen.
