Dé graadmeter van Nederland voor maatschappelijke waarde. Dat is wat de MAEXchange in 2020 beoogt te zijn. Voor gemeenten kan de lokale index ook een graadmeter zijn voor beleid.
De naam MAEXchange (Maatschappelijke Exchange) is een knipoog naar de Amsterdam Exchange Index (AEX), de belangrijkste Nederlandse beursindex. De AEX-index toont de koersontwikkeling van de 25 ‘duurste’ aandelen op de Amsterdamse effectenbeurs. “Waar de AEX graadmeter is voor de financiële waarde, daar willen wij de maatschappelijke stand van Nederland zichtbaar maken”, aldus Sébastian Duchène van Kracht in NL, initiatiefnemer van de MAEX. “Er zijn in ons land zoveel mooie initiatieven op maatschappelijke terreinen, van arbeidsmarkt tot zorg tot duurzaamheid. Wij schatten dat aantal zeker op 20.000. Daar is weinig zicht op. Veel van die initiatieven hebben geen podium. Ook bestond er tot voor kort geen laagdrempelig instrument of model waarmee we iets over de waarde van die initiatieven konden zeggen. Met de MAEX brengen we die waarde in beeld.”
Waardenweb
Bij maatschappelijk waarde gaat het om de effecten van een initiatief op de directe doelgroep, maar ook op de omgeving of op de maatschappij als geheel. Duchène: “We kijken daarbij naar verschillende welzijnswaarden van een initiatief. Neem als voorbeeld een stadslandbouwinitiatief. Voor de ene groep levert het voedsel, voor een andere groep versterking van zelfredzaamheid, voor de buurtschool natuureducatie, enzovoort. Maar je kunt ook laten zien hoe een organisatie in elkaar zit. Wat bijvoorbeeld de verhouding betaalde krachten-vrijwilligers is of de verhouding subsidie en inkomsten uit onderneming. In een waardenweb laat de MAEX zien op welke manier welzijn wordt toegevoegd aan doelgroep en omgeving. We hebben voor de vorm van een web gekozen, omdat je daarin mooi de verbindingen en onderlinge verhoudingen kunt laten zien. Bovendien kun je verschillende webben over elkaar leggen waardoor je ziet waar projecten overlappen of waar lege plekken zijn.”
Verbinden
Op de website van de MAEX heeft elk initiatief een eigen pagina. Maar het is meer dan alleen een podium om te laten zien wat voor moois er allemaal gebeurt. “Primair is de MAEX geen crowdfundingplatform, maar door het inzichtelijk maken van de maatschappelijk meerwaarde van initiatieven stimuleer je wel mogelijke financiering. We hebben daarom een donatiebutton toegevoegd. Maar belangrijker is het verbinden. Zo kan het voor een maatschappelijk initiatief nuttig zijn om samen te werken met een marktpartij of een overheidspartij, of beide. Als je jouw waarde kunt laten zien, heb je de goede argumenten in handen om zo’n samenwerking te bepleiten. Of je zoekt op de website naar andere initiatieven die de jouwe aanvullen of versterken.”
De MAEX is een transactieplatform dat partijen stimuleert om te investeren, met geld, maar zeker ook met kennis, tijd en materialen, samen te werken en mee te doen in maatschappelijke initiatieven. “Bovendien presenteren we op basis van de informatie van alle initiatieven tezamen de maatschappelijk stand van het land. De waardevolle data kan gebruikt worden voor allerlei relevante analyses die inzicht geven in de waarde van de sector van initiatieven en laten bovendien zien dat maatschappelijke initiatieven bijdragen aan de (lokale) economie en het welzijn van ons allemaal.”
MAEX op Maat
Sinds de lancering van de MAEX in 2014 is het aantal initiatieven op de website gegroeid van 20 naar circa 950. “Dat gaat goed. De fase waar we nu inzitten is die van doorontwikkeling. Met name doorontwikkeling naar de MAEX op Maat, een lokaal platform voor gemeenten of regio’s. Wij denken dat dat een enorme toegevoegde waarde kan hebben. Gemeenten zitten vaak klem tussen enerzijds minder financiën en anderzijds de omvorming naar een participatiemaatschappij. In die dynamiek vragen gemeenten zich geregeld af hoe ze zich verhouden tot maatschappelijke initiatieven. Een lokale MAEX kan laten zien welke initiatieven er zijn in gemeenten. Je kunt zien of er opvallende verschillen zijn tussen stadsdelen, of juist interessante overeenkomsten. En, belangrijk, je kunt zien hoe een bepaald initiatief bijdraagt aan het beleid van de gemeente en wat er nodig is om deze waarde te versterken. Ook bij zo’n lokale MAEX gaat het om verbinden, elkaar vinden, leren van elkaar, externe partners vinden. Voor gemeenten is het ook een middel om verbinding te leggen naar alle spelers van het veld, dus ook fondsen, bedrijven, kennisinstellingen. Zou het niet mooi zijn om samen de kracht uit de samenleving te versterken?”
Graadmeter
Duchène nodigt gemeenten uit om mee te denken over de ontwikkeling van de MAEX op Maat. “Het begint met een inventarisering: wat is er allemaal aan initiatieven in een gemeente, hoe kunnen we die het beste zichtbaar maken, welke domeinen zijn goed vertegenwoordigd en welke juist niet, en waar zitten waardevolle dwarsverbanden? Elke gemeente heeft z’n eigen karakteristieken, dat merken we nu al. Juist daarin zit de kracht van een lokaal maatschappelijkwaardeplatform. Een voordeel voor de gemeenten is dat een lokale MAEX altijd gekoppeld is met de landelijke MAEX en dus ook te vinden is op de website. In Rotterdam en Den Haag gaan we binnenkort lanceren en een aantal andere gemeenten is al geïnteresseerd.” Wat Sébastian Duchène betreft worden dat er snel meer. “Het zou mooi zijn als in 2020 alle MAEX-en bij elkaar de totale maatschappelijke waarde van Nederland laat zien. Dat de MAEX dé maatschappelijke graadmeter is geworden.”
In het kader van de Digitale Agenda 2020 is dit artikel onderdeel van een serie waarin gemeenten vertellen over hoe zij denken over, en samen met andere gemeenten aan de slag gaan met, innoveren in dienstverlening en informatievoorziening.
