Huiseigenaren betalen dit jaar gemiddeld 2,45% meer aan onroerende zaakbelasting (ozb) dan vorig jaar. Dat is flink meer dan de verhoging van 1,57% die gemeenten met het Rijk hebben afgesproken en ook veel meer dan de verwachte inflatie van 0,9% in 2016 (CPB).
Al vijf jaar achtereen overschrijden gemeenten collectief de afspraken over de maximale ozb-verhoging. Dit kunnen zij ongestraft doen, omdat overschrijdingen voor individuele gemeenten geen nadelige consequenties hebben. Vereniging Eigen Huis vraagt het kabinet daarom dwingende maatregelen te nemen die huiseigenaren beschermen tegen te sterke stijgingen van de ozb.
Ozb uitschieters.
Vereniging Eigen Huis onderzocht in alle gemeenten de ontwikkeling van de gemeentelijke woonlasten die bestaan uit ozb, rioolheffing en afvalstoffenheffing.
De ozb stijgt dit jaar het hardst in de Limburgse gemeente Meerssen. Huiseigenaren betalen hier gemiddeld 421 euro. Dat is 115 euro (37%) meer dan vorig jaar. Ook in de Gelderse gemeente Duiven gaat de ozb met bijna 28% flink omhoog en betaalt een huiseigenaar gemiddeld 319 euro. Dit is bijna 70 euro meer dan in 2015. Nummer drie op de lijst is Kampen met een stijging van bijna 17%. Gemiddeld betaalt een huiseigenaar hier 262 euro aan ozb, een stijging van 37 euro. Maar omdat in Duiven de afvalstoffenheffing en in Kampen de rioolheffing fors is verlaagd, blijft de uiteindelijke woonlastenstijging in deze ozb-toppers beperkt tot enkele euro’s.
Er zijn ook gemeenten waar huiseigenaren dit jaar minder ozb betalen. In de Friese gemeenten Opsterland en Dongeradeel daalt de ozb met respectievelijk 15 en 13 procent. Omdat in Opsterland ook de riool- en afvalstoffenheffing licht dalen, betaalt een gemiddelde huiseigenaar hier 61 euro minder dan vorig jaar. Maar in Dongeradeel staat huiseigenaren een teleurstelling te wachten. Hier wordt het voordeel van een lagere ozb volledig teniet gedaan door een stijging van de riool-en afvalstoffenheffing. De totale woonlasten stijgen hier zelfs met gemiddeld 7 euro.
In Gemert-Bakel daalt de ozb dit jaar met ruim 11%. De gemiddeld 50 euro lagere belastingaanslag die dat oplevert zal voor velen een opluchting zijn, omdat de ozb in deze gemeente tussen 2011 en 2014 met maar liefst 129% omhoog schoot.
Ozb afspraak werkt niet
De zogeheten macronorm is een afspraak tussen het Rijk en gemeenten over de maximale stijging van de gezamenlijke ozb-opbrengsten bij gemeenten. Deze norm wordt in 2016 voor het vijfde achtereenvolgende jaar overschreden. Ruim de helft van de gemeenten houdt zich niet aan het plafond van 1,57%. In de afspraken tussen het Rijk en gemeenten zijn geen sancties of andere mogelijkheden opgenomen om individuele gemeenten aan te spreken die hun ozb-opbrengsten bovenmatig verhogen.
Verandering noodzakelijk
De vereniging blijft er bij minister Plasterk op aandringen om de generieke macronorm te vervangen door een dwingender afspraak die individuele gemeenten daadwerkelijk aanspoort tot matiging van hun ozb-inkomsten. Daarnaast wil Vereniging Eigen Huis de door het Kabinet enkele jaren vooruitgeschoven uitbreiding van het gemeentelijk belastinggebied benutten om tot een verbreding van de grondslag van de ozb te komen. Omdat gemeentelijke voorzieningen ter beschikking staan aan alle inwoners, zouden ook alle huishoudens mee moeten betalen aan de bekostiging, vindt de vereniging. Momenteel krijgen echter alleen eigenaren van woningen en ander onroerend goed een ozb-aanslag opgelegd.
Grote uitschieters afval- en rioolheffingen
Bij de afval- en riool heffingen komen grote verschillen tussen gemeenten voor. Zo stijgt de afvalstoffenheffing in Bladel met maar liefst 84 euro naar 334 euro per huishouden. Ook in Oirschot en in Alkmaar/Graft-De Rijp (beiden + 68 euro) en in Lingewaard (+ 60 euro) gaan deze heffingen fors omhoog. Grootste dalers zijn de gemeenten Duiven en Lansingerland, die hun burgers 69 euro minder in rekening brengen voor het ophalen van het huisvuil.
Reactie Gemeente Bladel: De gemeente Bladel is een zogenaamde diftergemeente waar alle huishoudens een vastrecht betalen en daarnaast een variabel recht dat afhankelijk is van het soort container (restafval of gft-afval) het aantal keren dat die containers worden aangeboden en het volume van die containers (25 liter, 140 liter of 240 liter). Door afval goed te scheiden kunnen huishoudens zelf invloed uitoefenen op de hoogte van het variabel recht. Restafvalcontainers kunnen jaarlijks maximaal 13 keer worden aangeboden. Gft-containers maximaal 26 keer. Uitgaande van containers van 140 liter (omdat die het meeste voorkomt) kom ik dan tot de volgende berekening: 2015: vastrecht: € 65,64 + 13 restafvalcontainers x € 9,00 = € 117 + 26 gft-containers x € 0,90 = € 23,40. Totaal: € 206,04 // 2016: vastrecht € 61,08 + 13 restafvalcontainers x € 13,32 = € 173,16 + 26 gft-containers x € 1,33 = € 34,58. Totaal: € 268,82 De praktijk wijst echter uit dat een gemiddeld huishouden jaarlijks 6 restafvalcontainers en 6 gft-containers aanbiedt. Daarmee wordt de hoogte van de afvalstoffenheffing behoorlijk beperkt.
De rioolheffing wordt dit jaar in de gemeente Lisse met 63 euro fors duurder. Ook in de gemeenten Gouda (+ 48 euro) en Nuth (+47 euro) moeten huishoudens veel meer betalen aan rioolheffing. Inwoners van Edam-Volendam/Zeevang betalen hiervoor dit jaar juist 115 euro lagere kosten.
Woonlastenstijging landelijk gematigd
Landelijk stijgen de totale woonlasten (ozb, riool- en afvalstoffenheffing) voor huiseigenaren van 734 naar 745 euro, een toename van 1,46%. In Oirschot is de stijging met gemiddeld 100 euro het grootst. Sterkste daler is Edam-Volendam/Zeevang, waar een verlaging van de rioolheffing zorgt voor een gemiddeld 137 euro lagere eindrekening.
Ozb vijf jaar achtereen boven het plafond
Uit de onderzoeken van Vereniging Eigen Huis blijkt dat de stijging van de ozb de afgelopen vijf jaar telkens hoger was dan afgesproken.
Overschrijding ozb-macronorm periode 2012 – 2016
Jaar / Macronorm / Werkelijkeozb verhoging / opbrengsten boven macronorm
2016 / 1,57%/ 2,45% / n.n.b.
2015 / 3% / 4,17% / + Euro 43,5 mln*
2014 / 2,45% / 2,75% / + Euro 11 mln
2013 / 2,76% / 3,9% / + Euro 30,1 mln
2012 / 3,75% / 4% / + Euro 7,7 mln
De gezamenlijke totale ozb-opbrengst van alle gemeenten bedroeg3,7 miljard euro in 2015.
Uitleg en verantwoording woonlastenonderzoek
Het overzicht van Vereniging Eigen Huis laat de ontwikkeling zien van de ozb, riool- en afvalstoffenheffing in alle gemeenten, met uitzondering van de recente fusiegemeente Gooise Meren (Bussum, Naarden en Muiden). Lijsten met stijgers en dalers staan zowel landelijk als per provincie op eigenhuis.nl. Op een kaart kunnen huiseigenaren eenvoudig de woonlasten in hun eigen gemeente zien.
In opdracht van Vereniging Eigen Huis doet Marlyse-Research ieder jaar onderzoek naar de ontwikkeling van de gemeentelijke woonlasten. In november een steekproef onder ruim 100 gemeenten, in februari gevolgd door een onderzoek onder alle gemeenten. De ozb-tarieven en de riool- en afvalstoffenheffing zijn afkomstig van de vermelde gemeenten. De gemiddelde woningwaarden, die nodig zijn om de ozb-ontwikkeling in een gemeente te berekenen, zijn afkomstig van De Waarderingskamer. Deze toezichthouder controleert gemeenten op de juiste uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken.
Op eigenhuis.nl staat een overzicht van de ontwikkeling zien van de ozb, riool- en afvalstoffenheffing in alle gemeenten, met uitzondering van de recente fusiegemeente Gooise Meren (Bussum, Naarden en Muiden). Lijsten met stijgers en dalers staan zowel landelijk als per provincie op eigenhuis.nl.
(ANP)
