“Wet markt en overheid heeft geen bestaansrecht”

De Wet markt en overheid, die ondernemers moet beschermen tegen concurrerende overheden, kan in de prullenmand. Dat stelt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in reactie op het kabinetsplan om de wet juist aan te scherpen.

Gemeenten kunnen het zich financieel helemaal niet veroorloven om “nodeloos” onder de kostprijs activiteiten te verrichten en daarmee ondernemers in de wielen te rijden. Dat schrijft de koepel in een vrijdag gepubliceerde brief aan het kabinet. “Alleen die activiteiten die daadwerkelijk nodig zijn in het algemeen belang worden gehandhaafd. Alleen al om die reden is het bestaansrecht van de wet nihil.” Dat ondernemers oneerlijke concurrentie ervaren, zou vooral een kwestie van “perceptie” zijn.

Sinds 2012 is de Wet markt en overheid stapsgewijs in werking getreden. Daarmee zijn gedragsregels opgetuigd waaraan overheden moeten voldoen zodra ze economische activiteiten verrichten. Zo moet minimaal de kostprijs gerekend worden voor producten en diensten. De VNG hekelt de administratieve rompslomp die dit met zich meebrengt.

Omzeilen

Volgens het kabinet, dat zich baseert op een evaluatie, omzeilen veel gemeenten de gedragsregels door zogeheten algemeenbelangbesluiten te nemen. Op dat moment treden de gedragsregels buiten werking voor een bepaalde activiteit. Het kabinet wil de wet aanscherpen met een strengere motivatieplicht op dit punt. Ook zouden ondernemers inspraak moeten krijgen. Volgens de VNG klopt het beeld van veelvuldig gebruik van de uitzondering echter niet.

Extra motiveringseisen, zoals het kabinet voorstelt, zouden helemaal niet nodig zijn. “Hiermee gaat u voorbij aan het feit dat de Algemene wet bestuursrecht (Awb) voorschrijft dat een besluit deugdelijk moet zijn gemotiveerd. Het is aan de rechter te beoordelen of dat in een concrete zaak het geval is. Daarbij heeft de rechter geen hulp nodig van de wetgever; hij doet het al decennia zonder en dat gaat prima.”

Bestuurlijke autonomie

Ook het verplichten van inspraak zou een te zwaar middel zijn. Hetzelfde geldt voor de verplichte evaluatie van de algemeenbelangbesluiten, die het kabinet voorstelt. “Dit voorstel is een vergaande ingreep in de bestuurlijke autonomie van gemeenten. Het is de gemeenteraad die een algemeenbelangbesluit vaststelt, en het is aan de gemeenteraad te beslissen of een besluit moet worden herzien, en zo ja, op welke gronden.”