• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Tijd voor een noodwet openbaar bestuur

24 maart 2020 door Rob de Greef

Lees voor

De coronacrisis heeft het openbare leven in Nederland grotendeels tot stilstand gebracht. Via digitale netwerken proberen mensen met elkaar in contact te blijven en houden bedrijven de zaken zoveel mogelijk draaiende. Dat geldt ook voor provincies, waterschappen en gemeenten. Alleen voor gemeenteraden en provinciale staten blijkt dit een enorme worsteling.

Deze organen moeten immers in het openbaar vergaderen, zo schrijft de Grondwet voor. Een belangrijk democratisch beginsel. Uit de Gemeentewet, Provinciewet en Waterschapswet volgt ook nog dat de leden bij de vergaderingen ’tegenwoordig’ moeten zijn, oftewel aanwezig. Of digitale vergaderingen tot de mogelijkheden behoren, zoals het ministerie van Binnenlandse Zaken hierover veronderstelt, is dus maar de vraag. Dat geldt ook voor algemene besturen van openbare lichamen ingesteld bij gemeenschappelijke regelingen.

Achter gesloten deuren

In artikel 23 lid 1 van de Gemeentewet wordt de hoofdregel herhaald: de vergaderingen zijn openbaar. De deuren kunnen worden gesloten door de raad, maar daarachter mag bijvoorbeeld niet besloten worden over gemeentebelastingen, de begrotingen jaarrekening, en de benoeming en ontslag van wethouders. Voor een raadsvergadering is het nodig dat meer dan de helft van ‘zitting hebbende leden’ aanwezig is, anders kan de vergadering niet beginnen.

Met zitting hebbende leden wordt het wettelijk aantal raadsleden verstaan minus eventuele vacatures. Voor provinciale staten geldt hetzelfde, en zodoende hebben provinciale staten van Drenthe creatief gerekend om aan deze eis te voldoen. Van belang is dat raadsleden niet de toegang tot de raadsvergadering kan worden ontzegd, behalve wanneer een raadslid door zijn gedragingen de zaken herhaald belemmert.

Creatieve truc

Naast Drenthe bedacht ook de gemeenteraad van Haarlemmermeer een creatieve truc. Daar constateerde de burgemeester dat het quorum niet gehaald was en de vergadering dus niet kon doorgaan. Vervolgens kan op grond van de Gemeentewet een nieuwe vergadering worden uitgeschreven waarbij de quorumeis niet geldt. Twee raadsleden waren aanwezig, zodat men kon besluiten. Creatief gevonden, mijns inziens binnen de kaders van de Gemeentewet, maar vanuit democratisch perspectief onhoudbaar als oplossing indien deze crisis langer aanhoudt.

Bij besluitvorming is het nog ingewikkelder. Daar geldt óók een stemquorum. Er mag pas gestemd worden indien de helft van aantal leden dat zitting heeft, en zich niet hoeft te onthouden van stemming, deelneemt. Voor stemming is bovendien een harde eis dat men letterlijk aanwezig is (art. 32 lid 2 Gemeentewet). Digitaal stemmen lijkt daarmee dus al helemaal uitgesloten.

Noodwet openbaar bestuur

Veel beter dan creatieve kunstgrepen zou het zijn als de minister van BZK met een ‘noodwet openbaar bestuur’ komt. Dat zou mogelijkheid bieden in deze noodsituatie voor nog een andere vorm: gesloten deuren, maar met openbare verslagen én livestream. Omdat fysieke aanwezigheid van geïnteresseerden niet meer mogelijk is in dit geval, kunnen meteen digitale vergaderingen en besluitvorming geregeld worden.

De technieken bestaan, laat gemeenteraden maar bedenken hoe zij dit het beste kunnen aanpakken. Geef bijvoorbeeld de tijdelijke bevoegdheid aan de burgemeester om hierover een digitale vergadering te beleggen, zodat de gemeenteraad niet ouderwets bijeen hoeft te komen om de nieuwe werkwijze te bekrachtigen. Als men de normen van openbaarheid en transparantie maar in acht neemt.

Zoals de Nationale ombudsman in 2011 zei: ‘openbaarheid impliceert dat stellingname door of overwegingen van volksvertegenwoordigers over een besluitvormingsproces niet aan de openbaarheid mogen worden onttrokken en daarover verantwoording moet worden afgelegd in openbare vergaderingen.’ Het uitgangspunt dat in beginsel in openbaarheid wordt vergaderd, beoogt onder meer de kennis en beïnvloeding van bestuurlijke- en beleidsprocessen door inwoners te vergroten. Neemt een raad dit niet in acht, dan kan via spontane vernietiging altijd nog ingegrepen worden.

Experiment

Op die manier wordt het openbaar bestuur niet lamgelegd. De discussie of dit definitief moet worden ingevoerd, kan na de coronacrisis plaatsvinden. Dit kan tevens als experiment dienen voor een eventuele toekomstige wetswijziging. Maar voor zorgvuldige onderbouwde experimenteerbepalingen is nu geen tijd!

Tagged With: coronacrisis, coronavirus, Gemeentewet, raadsvergadering Filed Under: Blog, College, Coronavirus, Digitalisering, Gemeenteraad

Lees 1 reactie
Vorige artikel
Stormloop op bijstand zzp'ers
Volgende artikel
Aanbesteden en corona: nood breekt wet

Reader Interactions

GERELATEERD

Opinie De Gemeentewet 2024, in eenvoudig Nederlands

In 2010 zag de eerste versie van ‘De Gemeentewet in eenvoudig Nederlands’ het licht. In de loop der jaren zijn er meerdere versies verschenen tot nu, versie 2024. Wat is er dit keer veranderd? We zijn in dit land heel druk met het steeds maar weer aanpassen van regelgeving, maar of dit nu iemand echt... lees verder

Opinie Het antwoord dat u niet wilt horen?

Tijdens de vergadering ervoer ik het als betuttelend, de dag erna als bizar bovendien. Raadsleden mochten van de voorzitter niet informeren naar de antwoorden op eerdere schriftelijke vragen. De raadselachtige reden hiervoor lag in antwoorden die de raad niet zou willen horen… Bij de voorbereidende raadsvergadering – die bij ons dialoogvergadering heet – hadden we... lees verder

Opinie Thuis op de publieke tribune

Ik heb vaak genoeg raadsvergaderingen online bekeken. Het is soms stuitend om te merken hoe raadsleden en voorzitters zich niet bewust zijn van de aanwezigheid van onlinekijkers. Voorzitters vergeten de naam van de spreker plus partij te noemen. Raadsleden hebben niet in de gaten dat ze in beeld zijn als ze aan het woord zijn,... lees verder

Comment (1)

  1. Monique says

    12 mei 2020 at 12:40

    Noodwetten invoeren… misschien eerst even deze bekijken:
    https://youtu.be/CJkYXXQeYp4
    Over het effect van angst op de maatschappij, met vanaf ca 30 minuten de haken en ogen van noodwetten.

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Beleidsadviseur Arbeidsmarkt en Talentontwikkeling – Gemeente Tilburg

Consulent Wmo – Gemeente Gooise Meren

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

houten huis fabriek

Groene woningbouw noodzakelijk voor CO₂-reductie

3 juli 2025

Wijzigingen wetten en regels voor gemeenten per 1 juli 2025

2 juli 2025

Lokale journalistiek toekomstbestendig maken

2 juli 2025

Gemeentelijke maatregelen tegen de hitte

1 juli 2025

Omgevingswet-ICT piept en kraakt onder zware geometrie

1 juli 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement & Cookieverklaring
lefebvre SDU