De gemeente Stein mag de eretitel ‘Meest Toegankelijke Gemeente van Nederland 2021’ voeren. Waarin schuilt het geheim van de winnaar? ‘Onderkenning van het belang van inclusie levert de meeste winst op. En de wil om te luisteren naar ervaringsdeskundigen.’
De verkiezing is een initiatief van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De koepelorganisatie vraagt hiermee aandacht voor toegankelijkheid binnen gemeenten. Hoewel in 2016 het VN-Verdrag Handicap is ondertekend, blijken in de praktijk nog niet alle gemeenten voor iedereen toegankelijk. Ruim vier miljoen Nederlanders met een beperking kunnen hierdoor niet volwaardig kunnen meedoen in de samenleving.
In de laatste verkiezingsronde liet Stein de gemeenten Hardenberg, Zwolle, Oude IJsselstreek en Harderwijk achter zich. Hoewel de jury onderschreef dat bij alle vijf finalisten toegankelijkheid hoog op de agenda staat en dat zij, samen met lokale ervaringsdeskundigen, inspirerende initiatieven opzetten, sprong Stein er dus uit.
Sociale inclusie
Dat dankt de gemeente onder meer aan de Sociale Inclusie Agenda. ‘Daarin is op een duidelijke en toegankelijke manier het beleid opgeschreven. De gemeente vertaalt de ambities ook naar daden. Op alle domeinen zijn ze bezig met de realisatie van toegankelijkheid,’ aldus de jury. Als voorbeeld wordt het project Inclusief Onderwijs genoemd, waarbij fysieke, sociale en informatie toegankelijkheid samengaan. Denk aan prikkelarme lokalen voor mensen met een verstandelijke beperking of een project waarbij kinderen zien en ervaren hoe het is om met een beperking te leven.
Ervaringsdeskundigen
De jury roemt vooral de goede, duurzame samenwerking met ervaringsdeskundigen, want zoals de juryvoorzitter het verwoordt: ‘Beleid van de overheid is geslaagd als de mensen voor wie je het maakt daar ook tevreden over zijn. Dat geldt zeker voor toegankelijkheid.’ Stein hanteert een aanpak waarbij op alle domeinen van toegankelijkheid wordt samengewerkt met inwoners. De gemeente benut de brede kennis en ervaringsdeskundigheid van inwoners en die leidt tot tastbare resultaten, aldus de jury.
Wat Stein beter doet
Gemeente.nu vroeg Cheyenne Dohmen, projectleider Toegankelijkheid en haar collega Paul van Alphen, wat de gemeente in hun ogen bijzonder goed doet. En welke adviezen ze voor andere gemeenten hebben. Van Alphen, als communicatieadviseur bij de implementatie van het VN-Verdrag in Stein betrokken: ‘In onze gemeente is er zowel bestuurlijk als ambtelijk draagvlak voor inclusie. Dat is een stabiel uitgangspunt. Daarnaast werken we in nauwe samenwerking met ons Sociaal Inclusiepanel dat bestaat uit ervaringsdeskundigen. Zij adviseren ons gevraagd en ongevraagd.’
Waar de winst zit
Waar of op welk gebied is voor een gemeente de meeste winst te behalen? Waar begin je als je meer wilt doen aan toegankelijkheid? Dohmen: ‘Onderkenning van het belang van inclusie levert de meeste winst op. En de wil om te luisteren naar ervaringsdeskundigen. Het gaat om het invullen van lokale behoeften. Begin klein en vraag de hulp van ervaringsdeskundigen en maatschappelijke organisaties die nauw bij dit thema betrokken zijn.’
Formeer inclusiepanel
Wat kan Stein nog meer aanraden? Dohmen: ‘We hebben inmiddels heel wat lessen geleerd. De eerste is: zorg via bewustwording voor bestuurlijk en ambtelijk draagvlak. En nog een belangrijk punt om mee te beginnen: formeer een inclusiepanel als dat er nog niet is. Gebruik daarbij de kracht van de samenleving: laat ervaringsdeskundigen spreken of presenteren.
‘Benadruk daarnaast dat het een organisatiebrede ontwikkeling is. Benader toegankelijkheid als een beweging die nooit af is en probeer toegankelijkheid te verankeren in processen. Zorg voor structuur. En ook van belang: draag uit wat je doet en wat je samen hebt bereikt.’
Laatste tip uit Stein: gebruik de kennis die er is. ‘Onze Sociale Inclusie Agenda staat bijvoorbeeld op onze website en is voor iedereen in te zien. Voordat we de agenda hebben opgesteld, hebben we per thema een sessie met verschillende partners georganiseerd. In de verslagen staan de actiepunten van de lokale inclusie-agenda. Uiteraard kunnen gemeenten altijd met ons contact opnemen als ze vragen hebben.’
Geef een antwoord