Het kabinet wil eenvoudigere en betere inkomensondersteuning en gaat de sociale zekerheid, toeslagen, inkomstenbelasting en gemeentelijke regelingen de komende jaren hervormen. Er komt onder andere een wetsvoorstel proactieve dienstverlening, waarmee gemeenten inwoners gericht kunnen informeren over de regelingen waar ze recht op hebben.
Minister Van Hijum (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) informeerde deze week de Tweede Kamer over de hervormingsagenda inkomensondersteuning. In deze agenda staan de plannen van het kabinet om de sociale zekerheid, toeslagen en inkomstenbelasting te hervormen. Verschillende departementen, uitvoeringsorganisaties en lokale overheden werken daarbij samen. Onder meer via het programma VIM voor domeinoverstijgende knelpunten op de samenloop van regelingen. Hiermee zet het nieuwe kabinet het ingezette beleid van Rutte IV voort.
Hervormingsagenda
Deze ‘hervormingsagenda inkomensondersteuning’ heeft 3 doelen. Inkomensondersteuning moet mensen zekerheid bieden, makkelijker te begrijpen zijn en (meer) werken moet lonen. Het uitgangspunt is dat groepen inwoners er niet flink op voor- of achteruit mogen gaan en dat de armoede de komende jaren niet mag stijgen.
Regelingen nu te ingewikkeld
Op dit moment heeft zo’n 70 procent van de Nederlanders recht op inkomensondersteuning. Denk aan toeslagen voor zorg, huur of kinderopvang of een werkloosheidsuitkering. Volgens het kabinet zijn veel regelingen erg ingewikkeld geworden. Ook zijn ze niet goed op elkaar afgestemd, terwijl ruim 4,5 miljoen inwoners gebruik maken van meerdere regelingen.
‘Door het ingewikkelde stelsel doen sommige mensen geen beroep op regelingen die ze wel nodig hebben of komen ze in de problemen door terugvorderingen. En weerhoudt het mensen er soms van om meer te gaan werken,’ aldus Van Hijum in zijn brief. ‘Het stelsel vergroot daardoor onbedoeld voor sommige groepen juist de bestaansonzekerheid.’ Ook kunnen gemeenten extra ondersteuning bieden, waardoor er verschillen ontstaan per woonplaats qua bedragen die inwoners ontvangen.
Hervormen systeem
Volgens het kabinet is vereenvoudiging van het stelsel ‘noodzakelijk’. ‘De afhankelijkheid
van aanvullende inkomensregelingen en gemeentelijke regelingen is te groot geworden.’ In het voorjaar komen er verschillende varianten om het belasting- en toeslagensysteem te hervormen. Er lopen al diverse wetsvoorstellen, zoals om de kinderopvang- en huurtoeslag te verbeteren en vereenvoudigen. Dat geldt ook voor de Participatiewet. Het wetsvoorstel tijdelijke regeling alleenverdienersproblematiek ligt momenteel bij de Tweede Kamer. Het streven voor inwerkingtreding is 1 januari 2025.
Wetsvoorstel proactieve dienstverlening
Om inwoners beter te kunnen informeren op welke regelingen ze recht hebben komt er een wetsvoorstel proactieve dienstverlening. Gemeenten, UWV en SVB krijgen de bevoegdheid om, met verwerking van persoonsgegevens, mensen gericht te laten weten welke tegemoetkoming ze kunnen krijgen. En om vervolgens de aanvragen makkelijk mogelijk te maken. Het wetsvoorstel gaat nog dit jaar naar de Raad van State voor advies en wordt naar verwachting begin 2025 bij de Tweede Kamer ingediend.
Garanderen bestaansminimum
Verder wordt in het voorjaar meer bekend over hoe het kabinet het bestaansminimum gaat garanderen én hoe de verantwoordelijkheidsverdeling van die taak is tussen het Rijk en gemeenten. Staatssecretaris Nobel voor Participatie en Integratie is met VNG en Divosa in gesprek over de uitwerking van de ambitie om het armoedebeleid te verbeteren. Ook daar is de taakverdeling een belangrijk punt.
Recht op vergissen
Gerelateerd aan de hervormingsagenda is het wetsvoorstel Handhaving sociale zekerheid, dat begin 2025 naar de Tweede Kamer gaat. Met daarin het zogeheten vergisrecht. Als iemand een fout maakt bij het aanvragen van bijvoorbeeld sociale zekerheid, wordt het minder zwaar aangerekend.
Geef een reactie