De gemeente Den Haag krijgt geen compensatie voor het feit dat zij in 2015 te weinig geld kreeg om bijstandsuitkeringen te kunnen betalen. Daarom stapt de stad opnieuw naar de rechter.
Den Haag komt, net als veel andere gemeenten, sinds vijf jaar jaarlijks tientallen miljoenen tekort om alle uitkeringen van inwoners in de bijstand te kunnen betalen. Voor de vaststelling van het budget voor diverse uitkeringen, zoals bijstand, wordt sinds januari 2015 een ander verdeelmodel gebruikt dan voordien. De gemeenten Amersfoort, Den Haag, ’s-Hertogenbosch en Utrecht waren het niet eens met het voor hen beschikbare budget over 2015 en stelden het verdeelmodel en de toepassing ervan bij de rechter ter discussie.
Nieuw besluit
In juli 2019 oordeelde de Centrale Raad van Beroep (CRvB) dat de gemeenten in verhouding te weinig geld hebben gekregen. De raad stelde dat het verdeelmodel tekortkomingen bevat die vooral de betrokken gemeenten raken. Er is onder meer rekening gehouden met een gemiddelde samenstelling van de bevolking. Maar de vier gemeenten hebben als centrumgemeente een sterk afwijkende populatie. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid moest van de rechter een nieuw besluit over de bijstandsbudgetten nemen. Staatssecretaris Van Ark meldde half januari in een Kamerbrief hoe zij de uitspraken van de CRvB uitvoert.
Verdeelmodel 2017
Van Ark vroeg de betrokken gemeenten om een gemotiveerde schatting voor de nieuwe vaststelling en geeft in de brief aan op welke manier ze de nieuwe budgetten heeft berekend. Ze baseert zich op het verdeelmodel 2017, omdat daarin voor het eerst rekening is gehouden met de centrumfunctie en er gebruik wordt gemaakt van ‘integrale data’. Het ontbreken van die factoren leidde volgens de CRvB vooral tot een onevenredige benadeling van de vier gemeenten. Door dit te ondervangen heeft de staatssecretaris ‘zo veel mogelijk recht gedaan aan de uitspraak,’ schrijft ze.
Geen compensatie
Den Bosch krijgt de hoogste compensatie over 2015: ruim 5 miljoen euro. Amersfoort ontvangt meer dan 2 miljoen en Utrecht 622.046 euro. De gemeente Den Haag krijgt niets. ‘Toepassing van een verdeelmodel waarin rekening wordt gehouden met de integrale gegevens van alle inwoners van de gemeente en de centrumfunctie die gemeente Den Haag in de regio vervult, leidt niet tot hogere bijstandsbudgetten,’ aldus Van Ark.
Onbegrijpelijk
Dat de gemeente ondanks de uitspraak van de rechter geen enkele compensatie krijgt, is volgens de Haagse wethouder Van Alphen ‘onbegrijpelijk’. ‘Dat we nu wéér voor de bijstandsbudgetten naar de rechter moeten stappen vind ik echt teleurstellend. Aangezien er veel meer gemeenten te weinig geld krijgen voor de bijstand, moet er echt een landelijke oplossing komen.’ Daarnaast wil Den Haag afdwingen dat het Rijk een passende oplossing biedt voor de tekorten over andere jaren.
Oplossing
Van Alphen zegt dat de gemeente als gevolg van het afgeknepen bijstandsbudget ‘andere dingen voor inwoners niet kan doen. Aangezien door het Rijk ook al grote tekorten zijn ontstaan voor de jeugdhulp, de Wmo en de te verwachten tekorten voor inburgering, kan het echt niet langer zo doorgaan. Het wordt tijd dat hier nu voor eens en voor altijd een einde aan komt.’ Daarom vraagt Den haag bovenal een oplossing voor de toekomst. Zodra het tijdens overleg met het Rijk over geld gaat, vallen de deuren volgens de gemeente meteen dicht.
