Gemeenten en andere overheidsinstanties die verantwoordelijk zijn voor de zorg voor burgers, zouden nog steeds te veel vanuit hun eigen regels en kaders denken. Daardoor komt het geregeld voor dat mensen niet de zorg krijgen die ze nodig hebben. Dat stelt Nationale ombudsman Reinier van Zutphen in zijn rapport over het zorgstelsel dat in 2015 werd ingevoerd.
Hokjesdenken
De kritiek staat opgetekend in het rapport Zorgen voor burgers (pdf). Volgens de ombudsman zien instanties niet altijd welke zorg of steun iemand precies nodig heeft. Ze zouden zich daarbij te veel richten op hun eigen gebied, terwijl iemand die zorg nodig heeft, vaak in verschillende regelingen valt. ‘Dat hokjesdenken blijft de toegang tot zorg belemmeren. Instanties missen vaak nog wat burgers echt nodig hebben in hun situatie. Burgers krijgen hierdoor geen passende zorg. Dit is al veel te lang het geval, het kan en moet nu snel beter.’
Een tijd geleden wees de ombudsman al op de knelpunten die burgers ervaren. Van Zutphen hoort regelmatig van burgers dat het hen niet of nauwelijks lukt om zelf de juiste zorg of ondersteuning te regelen. Volgens het rapport lijkt het op papier goed geregeld, maar blijken de drempels in de praktijk toch te hoog en de regels te ingewikkeld, waardoor mensen buiten de boot vallen.
Knelpunten
In het rapport komen veel verschillende knelpunten naar voren. Zo zou het niet altijd duidelijk zijn waar een zorgaanvraag moet worden ingediend, mensen hebben het gevoel van het kastje naar de muur te worden gestuurd. Instanties wijzen burgers niet op onafhankelijke cliëntondersteuning. Mensen ervaren bureaucratische rompslomp, zoals overbodige (her)indicaties en te veel formulieren, terwijl hun zorg niet wordt gecontinueerd.
Als iemand bijvoorbeeld volwassen wordt of een andere zorgbehoefte heeft, kan het nodig zijn om over te stappen naar een andere zorgwet. Die overstap zou volgens het rapport niet altijd even soepel lopen, waardoor de continuïteit van zorg in het geding komt en burgers zelf een oplossing moeten vinden om deze te behouden. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij de overgang van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) naar de Wet langdurige zorg (Wlz): als iemand meer intensieve zorg thuis nodig heeft of moet worden opgenomen in een zorginstelling.
Het rapport haalt een voorbeeld aan van een man die goede Wmo-dagbesteding krijgt, maar zich moet inschrijven bij een verzorgingshuis. Voor dat laatste is een indicatie nodig op grond van de Wlz. Als hij onder die wet valt, heeft hij geen recht meer op de dagbesteding op grond van de Wmo. Daardoor valt hij tussen twee wetten in.
Overbruggingskrediet als oplossing
De ombudsman ziet drie oplossingen om de door hem geanalyseerde knelpunten aan te pakken. Zo adviseert hij een overbruggingsbudget in situaties waarin het niet direct duidelijk is welke zorgwet of financiering van toepassing is. Net als integraal en multidisciplinair werken en ‘warm doorverwijzen’ van burgers, waarbij de oude zorgaanbieder pas loslaat wanneer de nieuwe daadwerkelijk is begonnen.
Van Zutphen stelt in het rapport dat instanties het idee moeten omarmen dat het probleem van de burger een zorg van hen gezamenlijk is en dat zij daarvoor een gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen. Voorop moet staan dat betrokken instanties elkaar vinden, samenwerken en mensen niet doorschuiven naar een volgend loket. Burgers moeten terechtkunnen bij een aanspreekpunt dat bemand wordt door professionals met kennis van verschillende zorgdomeinen.
Daarnaast is het volgens hem nodig om de uitvoering centraal te zetten en te investeren in scholing en methodiekontwikkeling. Maak moeilijke gevallen bespreekbaar, escaleer indien nodig en leer ervan, aldus Van Zutphen.
Vervolgstappen
De bovenstaande oplossingen heeft de ombudsman inmiddels besproken met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. De eerste drie partijen gaan met de voorgestelde oplossingen aan de slag en bespreken later dit jaar de stand van zaken van met de ombudsman.
5 reacties
Hoe kunnen we de mensen helpen, die nu compleet zijn vast gelopen door dat ‘hokjesdenken’? Zou het helpen dat men later dit jaar weer gaat praten? Of wordt het eens tijd voor wat hardere maatregelen? Is er een overzicht van het aantal mensen dat dankzij dat hokjes denken nu eenzaam thuis zit zonder adequaat vervoer? En wat moeten hulpvragers doen, wanneer de gemeente simpelweg weigert om onafhankelijke cliëntondersteuning mogelijk te maken? Als mensen na twee jaar van de wachtlijst voor een Casemanager worden verwijdert zonder enige reden? Als cliënten helemaal nooit iets op papier krijgen? Die mensen kunnen na 3 jaar niet meer! Wanneer worden eindelijk interventies mogelijk? Op deze manier gaan heel veel mensen letterlijk kapot.
Heeft u het over een gemeente die nog met naam te noemen is?
Ja, de gemeente Den Haag. En er is nog niets veranderd op het aantal vergaderingen en besprekingen na. Dat is alweer hoger.
Die onafhankelijke cliënt ondersteuning is nog steeds niet gelukt. De wijkteams zijn gehandicapt, de doorstroming is er belachelijk hoog. Case Managers zijn aangesteld, maar ze zijn tandeloos afgeleverd. En verschillende afdelingen houden zich niet aan wetten. Zeker 13 artikelen van hun eigen wet worden door de WMO overtreden. Dagelijks. Maar zelfs de ombudsman is zijn gebit verloren. En bewijzen hebben geen zin, niemand leest ze.
Veel teveel mensen krijgen de verkeerde hulpmiddelen van de WMO. De wachttijden zijn extreem. En toch is de strenge en rigide Haagse WMO veruit de duurste van Nederland. Ruim 2 x zo duur als de nummer 2: Amsterdam. Waar dat dan aan op gaat, is geen raadsel. WMO gelden die op de plank blijven liggen worden “op andere terreinen” ingezet. Klachten (via alle officieel te bewandelen wegen) worden verdoezeld. En als iemand wil klagen over de Ombudsman die maar niet helpt, moet die persoon een klacht indien bij ..jawel.. dezelfde ombudsman.
Wanneer mensen een beroep doen op de boeteregeling, nadat op een aanvraag na 7 maanden nog niet besloten is, gebeurd er niets. Mensen worden niet serieus genomen, vernederd en de eenzaamheid ingestort. Maar de VN gaat de boel pas over ruim een jaar controleren op naleving van het verdrag. Dus wie doet ze wat?
En een simpele advocaat, zoals iemand met een te laag inkomen krijgen kan via subsidie, gaat absoluut niet procederen tegen de Haagse WMO. “Die zaak is kansloos”, zeggen ze. “De WMO Den Haag heeft teveel juristen en wint altijd” delen ze mee. En zelfs “mevrouw, dat kost me mijn carrière” hoorde ik van een enkele.
Gehandicapte minima hebben in Den Haag geen enkele bescherming, geen enkel recht op normale behandeling en geen enkele kans om hun recht op te eisen. Ze worden behandeld alsof ze iedere Ambtenaar kwaad willen doen, waarbij kosten noch moeite gespaard worden om ze “klein te houden”. De boze exemplaren worden op een zijspoor gezet en krijgen training in extreem geduld. Mensen die thuis opgesloten raken en vereenzamen door de WMO, worden genegeerd. Mensen met een bijzondere ziekte wordt verteld, dat ze niets weten van wat ze nodig hebben. Worden zonder aanleiding voor leugenaar en erger uitgemaakt, zwart op wit en voor altijd vastgelegd. Een liggende gehandicapte wordt van seksuele intimidatie en grenzeloos gedrag beschuldigd, waarna die onterechte beschuldiging nooit meer verdwijnt. Al zijn de bewijzen dat het niet zo zit 100% solide.
Beloftes, ook zwart op wit, betekenen niets. En de client kan de WMO met geen mogelijkheid dwingen zich aan die schriftelijke beloftes te houden.
Ik kan nog wel door gaan, maar je begrijpt de strekking van mijn betoog vast al wel: in Den Haag zijn gehandicapte minima vogelvrij. En rechteloos. Die controle van de VN wordt hard tijd!
Daarbij beweert de gemeente Den Haag dat de mensen hun eigen dossiers niet mogen inzien. Dat helemaal niemand de oudere dossiers mag inkijken. Zijzelf ook niet, al smeekt de cliënt er om. Ook al staan daar alle feiten die nodig zijn om een zaak op te lossen. Zelfs een advocaat krijgt geen inzage.
Leveranciers hebben vrij spel en leveren oude kapotte rommel aan de cliënten. De Haagse WMO doet daar tot op heden niets aan. Consulenten die wel iets willen doen, wordt een poot dwars gezet. Zij willen soms wel, maar kunnen niet helpen.
Het “hoofd” van de Haagse WMO (W.v.d.M.) lijkt ook machteloos. Of het boeit haar niet, dat is niet duidelijk.
Mensen kunnen smeken, huilen, instorten of zelfmoord plegen. Het maakt de WMO Den Haag niet uit. En liegen is een recht dat is voorbehouden aan de WMO. Maar waag het niet om je als client te vergissen in iets.
En als een client echt zijn mond open trekt, staat hij alweer op dat zijspoor waar geen weg terug van lijkt.
Uiteindelijk geven cliënten vaak gewoon op. Ze stoppen de aanvraag, stoppen met vechten. Omdat hun gezondheid niet toelaat dat ze verder gaan. En omdat de vernederende behandeling geen gezonder leven in de hand werkt. De uitzichtloosheid wordt dan een ziekte op zich en de client kan versnelt achteruit gaan.
De WMO Den Haag maakt zichzelf duur èn gehaat. De wat lastiger te helpen hulpvragenden zijn de vijand en vaak voelen ze datheel goed aan. Het vertrouwen zakt soms zo laag, dat de client van verdere ulp af ziet om zichzelf te beschermen. Of agressief wordt en dan als “verwarde persoon” alsnog aan de kant wordt gezet.
Zwart op wit beschuldigingen zijn zelfs mogelijk, zonder een enkel bewijs. En restricties en straffen uitdelen mag de Haagse WMO klaarblijkelijk onbeperkt.
De WMO is in mijn ogen openlijk corrupt en vind dat zelf geen probleem. Waarbij ze bikkelhard zijn naar de cliënten, maar krachteloos richting leveranciers. Het is oneindig triest dat juist Den Haag, stad van recht en vrede, zijn eigen kwetsbare bewoners geen vrede gunt en geen rechten toekent.
Een vraag van een niet geheel ingewijde:
Is het niet zo dat de WMO-kosten op het bordje van de gemeente komen (met een hopenlijk toereikend budget uit Den Haag) en dat de WLZ centraal bekostigd wordt via de ziekteverzekeraars? Als dat zo is, hoe vermijd je dan de prikkel van gemeenten om mensen (vroegtijdig?) over te hevelen naar de WLZ?
Alvast dank voor verduidelijking…
Mvgr,
Marc
Jarenlang schoof de gemeente Den Haag zoveel mogelijk mensen naar o.a. De Wajong. Weg ermee, was het credo. Dat zal heus niet veranderd zijn. Dus wanneer de mogelijkheid er is, zullen bij gemeentes als deze de kansen heus wel benut worden. En het rijk schuift die mensen dan net zo hard weer terug, net als met de “Wajongers met arbeidsvermogen” is gebeurd tijdens de grootscheepse herkeuringen. Je neus kunnen peuteren is al arbeidsvermogen lijkt het wel, dus het lukt het rijk ook nog. Waarna de gemeente weer gaat zoeken naar juridische gaatjes….enzovoorts. Squashen met gehandicapten is dus niet de sociale sport die je in eerste instantie voor je ziet. En dat budget, dat is in het geheel niet toereikend.