Ambtenaren in Amsterdam en Rotterdam kunnen weer op locatie werken. De beide gemeenten hadden maandagochtend al de toegang tot hun Citrix-netwerk hersteld. Ze zeggen dat ze maatregelen hebben genomen om misbruik te voorkomen. Grote problemen lijken zich nergens te hebben voorgedaan.
De gemeenten hadden de systemen tijdelijk afgesloten na een advies van het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid. In de beveiliging van Citrix-programma’s werd in december een grote fout ontdekt. Citrix heeft daar nu de eerste ‘permanente’ reparatiemiddelen voor vrijgegeven.
Blije gezichten
Onduidelijk is of die bestanden hebben bijgedragen aan de oplossing voor de grote steden. Amsterdam had de zaak al om 7 uur vanochtend weer aan de praat, zegt een woordvoerder. ‘We hebben aanvullende maatregelen genomen.’ Ook vanuit Rotterdam klinkt het dat maandagochtend gewoon via Citrix is gewerkt. Een gemeentedirecteur meldt op Twitter: ‘De hele ochtend blije gezichten dat Citrix werkt.’
Het laatste officiële advies van het NCSC luidt nog altijd géén gebruik te maken van Citrix. Maar gemeenten zijn vrij om te bepalen wat ze daarmee doen. De veiligheidsexperts geven wel dit mee: ‘Kan uw organisatie haar primaire proces/taak niet meer uitvoeren wanneer u Citrix ADC en Citrix Gateway servers uitschakelt? Weeg dan het belang van continuïteit van primaire processen af tegen eventuele schade.’
Extra zwaar telt het negatieve advies voor organisaties die pas na 9 januari ‘mitigerende maatregelen’ hebben genomen. Zij moeten er rekening mee houden dat hun systeem ‘gecompromitteerd’ is. Aanvullende maatregelen en ‘intensief monitoren’ blijven volgens het NCSC geboden als de systemen weer online gaan. Amsterdam en Rotterdam zeggen dat er geen aanwijzingen zijn dat kwaadwillenden toegang hebben gekregen tot hun systemen.
Geen problemen met drukte
Sommige gemeenten die de online werkomgeving hadden afgesloten, zagen maandag grotere drukte dan normaal. ‘Ik moet zeggen dat ik ook op mijn afdeling absoluut wel merk dat er meer mensen zijn,’ zegt een woordvoerder van de gemeente Tilburg. ‘Normaal gesproken werk ik zelf ook op maandag thuis en dat is nu niet zo. Maar ik heb nog niet gezien dat er enorme problemen zijn wat betreft werkplekken. We hebben eigenlijk sowieso wel genoeg apparatuur die medewerkers kunnen gebruiken en mensen kunnen hier overal wel terecht.’
Ook in Amstelveen was de thuiswerkomgeving afgesloten maar hoefden ambtenaren niet te vechten om een bureau. ‘Wel hebben we een alternatief systeem ingericht om mail via mobiele devices te kunnen afhandelen. Maar we hebben genoeg werkplekken op het raadhuis,’ verklaart een woordvoerder.
Dienstverlening loopt ook
Het uitschakelen van de servers lijkt verder de dienstverlening op sommige plekken wat te hinderen, maar niet op een ontwrichtende manier. Het gaat dan bijvoorbeeld om online formulieren of toepassingen voor online meldingen die tijdelijk niet gebruikt kunnen worden. Daar zijn uiteraard oplossingen voor te bedenken.
