Er komen aanvullende maatregelen en geld om de veiligheid van onder meer burgemeesters en wethouders te vergroten. Decentrale bestuurders krijgen straks een veiligheidsadvies op maat met een uitgebreider pakket aan preventieve maatregelen voor thuis. Ook wordt ingezet op digitale veiligheid en de weerbaarheid van de gemeentelijke organisatie. Daarbij is data cruciaal.
Samen met gemeenten, provincies en waterschappen gaat minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken de huidige Regeling veilig wonen uitbreiden, zo laat zij in een brief aan de Tweede Kamer weten. Op dit moment kunnen lokale bestuurders al gebruikmaken van deze regeling, die sinds begin 2021 deel uitmaakt van de Regeling rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers. Deze voorziet in een vast pakket aan preventieve basismaatregelen tot maximaal 2500 euro.
De regeling wordt uitgebreid en verbeterd. Nu is het bijvoorbeeld zo dat als een beveiligingsexpert of de politie meer maatregelen met hogere kosten adviseert aan een burgemeester, hij of zij daarvoor toestemming moet vragen aan de gemeenteraad. ‘Dit kan leiden tot een onwenselijk debat over de veiligheid van de burgemeester,’ aldus Bruins Slot.
Advies op maat
Lokale bestuurders en hun gezin krijgen daarom een onafhankelijk veiligheidsadvies op maat aangeboden, met een uitgebreid pakket preventieve maatregelen. Zoals camera’s en een alarmsysteem, maar ook maatregelen gericht op gedrag en training. Met gemeenten, provincies en waterschappen is afgesproken dat zij de geadviseerde maatregelen altijd overnemen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken stelt hiervoor jaarlijks een bedrag van 2,5 miljoen euro beschikbaar.
‘Het komt steeds vaker voor dat mensen met agressie en geweld hun gelijk proberen te halen wanneer ze het niet eens zijn met besluiten die worden genomen in een gemeente,’ schrijft de minister. ‘Dit gebeurt niet alleen bij het gemeentehuis, maar komt ook voor bij privéwoningen van bijvoorbeeld burgemeesters. Dit vind ik onacceptabel. Ik wil gemeenten hierin financieel tegemoetkomen, zodat we samen meer maatwerk kunnen bieden aan bestuurders als het gaat om hun veiligheid.’
100 miljoen euro
Het extra geld voor de preventieve woningbeveiligingsmaatregelen is onderdeel van de vorig jaar aangekondigde investering van 10 miljoen per jaar voor het weerbaarder maken van het openbaar bestuur. Zo wordt met 100 miljoen euro komend decennium ingezet op het versterken van gemeenten tegen de invloed van ondermijning en de bewustwording en (online) veiligheid van decentrale politici. Dit allemaal in nauwe samenwerking met lokale overheden en partners binnen het Netwerk Weerbaar Bestuur.
Digitale veiligheid
Ook worden maatregelen genomen voor de digitale veiligheid van bestuurders. Bruins Slot: ‘Ik vind het belangrijk dat ook politieke ambtsdragers met een onderneming de vrijheid hebben om zich, naast hun andere baan, in te zetten voor onze samenleving. Zonder dat zij hoeven na te denken over hoe kwetsbaar zij zijn door openbare gegevens op het internet.’ Sinds 31 januari kunnen onder meer wethouders en hun eventuele huisgenoten met een eigen onderneming hun bezoekadres eenvoudig afschermen in het Handelsregister.
In hetzelfde kader wordt ingezet op het strafbaar maken van Doxing, waarvan het wetsvoorstel recent is aangenomen in de Tweede Kamer. Daarmee wordt het gebruik van persoonsgegevens voor intimiderende doeleinden verboden. Verder liet de bewindsvrouw onderzoek doen naar de behoeften na online intimidatie voor specifieke doelgroepen. Alle aanbevelingen worden dit voorjaar besproken met het Netwerk Weerbaar Bestuur en waar mogelijk opgepakt.
Weerbaarheid gemeente
Bruins Slot wil ook de weerbaarheid van de gemeentelijke organisatie versterken. ‘Gemeenten bieden diensten en producten aan die door criminelen misbruikt kunnen worden, waarmee het risico bestaat dat zij hen onbewust faciliteren.’ Bijvoorbeeld grondtransacties, het verlenen van vergunningen en het verstrekken van subsidies en identiteitsbewijzen. Op dit moment laat ze een verkenning uitvoeren naar kwetsbare processen bij gemeenten. Dit onderzoek bevindt zich in de afrondende fase, waarna de uitkomsten worden gedeeld.
Data
Bij het vergroten van de gemeentelijke weerbaarheid spelen data een cruciale rol. Hiervoor is de methode Zicht op Ondermijning ontwikkeld. Via de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit onderzoeken gemeenten bijvoorbeeld de correcte registratie van adressen van burgers. Het dashboard Zicht op Ondermijning geeft extra aanwijzingen voor foutieve registratie. Ook biedt het inzicht in kenmerken van aan adres gerelateerde criminele activiteiten elders. In dat kader wordt bijvoorbeeld het dashboard Vakantieparken doorontwikkeld.
Landelijk kennispunt
Zicht op Ondermijning moet komend jaar een landelijk kennispunt worden. Naast de reeds beschikbare data moet het concrete handelingsperspectieven aan gemeenten bieden om ondermijning aan te pakken en mogelijke risico’s te verkleinen. Met de minister van Justitie en Veiligheid wil Bruins Slot een koppeling maken met de bredere ondersteuning van decentrale bestuurders op ondermijnings- en weerbaarheidsthema’s.
Waterbedeffect
Ook provincies vervullen steeds meer een rol op het gebied van oneigenlijke beïnvloeding en ondermijning binnen gemeenten. Dit ter voorkoming van een waterbedeffect, doordat de ene gemeente maatregelen tegen ondermijning neemt en de andere niet. Zodat criminele activiteiten niet kunnen verschuiven naar die andere gemeente. Om gemeenten te ondersteunen bij het bundelen van deze krachten is in 2022 eenmalig 400.000 euro aan iedere provincie verstrekt.
Geef een antwoord