Kinderen kunnen sinds 1 januari 2024 de achternaam van beide ouders krijgen als het eerste kind wordt geboren. Voor gemeenten betekent dit een verandering in het proces van het vastleggen van de achternaam. Ook is er een nieuwe taak om aanvragen van een gecombineerde achternaam van kinderen geboren na 1 januari 2016 te verwerken. We vroegen een aantal gemeenten hoe het loopt.
De zoon van demissionair minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Schreinemacher was landelijk nieuws, hij was op 5 januari een van de eerste baby’s met de achternaam van beide ouders.
De combinatienaam geldt vervolgens voor alle volgende kinderen. Door een overgangsregeling kunnen ouders alsnog een dubbele achternaam kiezen als het eerste kind na 1 januari 2016 geboren is. Zij hebben daar één jaar de tijd voor. Bij gemeenten moesten burgerzakenapplicaties worden aangepast en ook veranderden gemeentelijke werkprocessen.
In Rotterdam is het aanvragen van een dubbele achternaam ‘boven verwachting populair’. Is dit in andere gemeenten ook zo? We vroegen het 6 gemeenten, die allen concluderen dat het aantal aanvragen en afspraken goed te behappen is.
Gestaag
De aanvragen voor de gemeente Middelburg met bijna 50.000 inwoners lopen gestaag, laat een medewerker Publiekszaken weten. ‘Wij hebben wel wat extra werk, maar voor ons is het nog prima te doen qua aantallen.’ Voor de eerstgeborene en erkenning van de ongeboren vrucht hebben er 4 van de 8 gekozen voor een gecombineerde naam. Van kinderen geboren na 1 januari 2016 hebben er 8 een gecombineerde achternaam gekregen.
‘Veel extra werk hebben wij daar niet aan omdat wij geen ziekenhuis in de gemeente hebben. De latere vermelding die op een geboorteakte geplaatst moet worden bij de overgangsbepaling, gebeurt in de geboorteplaats.’
Geen stormloop
Voor de komende tijd staan er een paar afspraken gepland. De afdeling Publiekszaken verwacht ook niet dat het opeens storm zal lopen. ‘De meeste ouders die hier lang op zaten te wachten hebben al direct contact met ons opgenomen om een afspraak te maken. Mogelijk dat er voor de eerstgeboren vaker gekozen zal worden voor een gecombineerde naam, maar daar hebben wij geen extra werk aan.’
Bij buurgemeente Veere met ruim 22.000 inwoners loopt het volgens een communicatiemedewerker ook ‘niet storm’. ‘Tot nu toe hebben we één iemand gehad waarbij het om een eerste kind ging.’
Extra werk
In de gemeente Beverwijk met bijna 43.000 inwoners staat wel een ziekenhuis, waardoor ook kinderen uit omringende gemeenten die daar ter wereld komen worden aangegeven bij geboorte. In de eerste weken van de wetswijziging kregen 6 kinderen een dubbele achternaam. Het ging om 2 eerstgeboren en 4 met terugwerkende kracht. Volgens een woordvoerder is de ervaring dat de afspraken voor de gecombineerde achternaam wel extra werk met zich meebrengen, vooral als het om meerdere kinderen uit de overgangsregeling gaat.
Weten wat te doen
In de gemeente Achtkarspelen met ruim 28.000 inwoners zijn 2 achternamen met terugwerkende kracht aangepast, laat een medewerker burgerzaken weten. ‘Bij een enkele erkenning is ook aangegeven van de gecombineerde geslachtsnaam gebruik te willen maken, maar het grootste gedeelte kiest voor één van de namen van de ouders’.
Tot nu toe brengt het dus niet veel extra werk met zich mee. ‘De eerste 2 aanvragen moesten uiteraard wel goed uitgezocht worden, vooral wat te doen in de applicatie. Maar bij een eventuele volgende afspraak weten we wat te doen. Ik kan me overigens wel voorstellen dat het voor grote gemeenten veel werk oplevert, want het is een redelijk complex proces.’
Onder controle
In de grotere gemeente Nijmegen met ruim 182.000 inwoners, liggen de aantallen inderdaad een stuk hoger. In de eerste 3 weken van het nieuwe jaar kregen 61 kinderen de naam van beide ouders. Er waren 49 afspraken voor de overgangsregeling dubbele achternaam. Ouders konden in december alvast een afspraak maken om de naam van hun kind met terugwerkende kracht aan te passen. Dat leidde vorig jaar tot 31 reserveringen. Tot april staan er in totaal nog 36 afspraken open.
Volgens de woordvoerder is de extra workload nog onder controle. ‘Het is moeilijk een nauwkeurige inschatting te geven van hoeveel ouders nog gaan kiezen om dit voor hun kind(eren) te regelen. We houden echter de gemaakte afspraken nauwlettend in de gaten en passen onze bezetting aan op basis van de actuele toestroom. Wij plannen 30 minuten per afspraak.’
Afhandeltijd
De gemeente Venlo met ruim 103.000 inwoners laat weten dat de afhandeltijd voor het aanpassen van de achternaam op 1,5 uur ligt. Via de overgangsregeling kregen 9 kinderen uit Venlo in de eerste weken een dubbele achternaam. Maar er stonden daarna tot en met 2 februari nog 14 afspraken gepland, waarvan 2 voor 2 kinderen. Als het gaat om inwoners vanuit een andere gemeente is de afhandeltijd 1 uur. Dit kwam tot nu toe 9 keer voor.
Technisch lijkt dit allemaal simpel te doen. Wel te gek voor woorden dat soms ook de net bevallen moeder persoonlijk aan de balie bij geboorteaangifte aanwezig moet zijn, net als haar echtgenoot.