Wat betekent Prinsjesdag voor gemeenten? Daar wordt in het hele land met spanning naar uitgekeken. De noden en wensen zijn nog eens extra benadrukt van tevoren.
Maandag trok de G40 aan de bel. Volgens het stedennetwerk van veertig grote en middelgrote gemeenten in Nederland komen zij de komende vier jaar een half miljard euro tekort. Dat zou leiden tot het sluiten van voorzieningen als zwembaden of tot hogere lasten.
‘Treft alle gemeenten’
Jan van Zanen, burgemeester van Utrecht en voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), maakt de ernst ook nog eens duidelijk in de media. ‘In de Miljoenennota is het allemaal hosanna, maar niet bij de gemeenten. Daar is het alle hens aan dek. En het treft alle 355 gemeenten, niet alleen de grotere,’ stelt hij in Trouw.
De VNG verspreidt de boodschap via sociale media.
Het Rijk zwemt in het geld, terwijl #gemeenten moeten bezuinigen. VNG-voorzitter Jan van Zanen reageert een dag voor #Prinsjesdag in het @nosnieuws. #bezuinigingen pic.twitter.com/vRdrABSMvj
— VNG (@VNGemeenten) September 16, 2019
Meerdere colleges maakten ook geen geheim van de moeilijkheden waarin ze verkeren. Het bestuur van Den Haag kondigde aan te bezuinigen op sociale voorzieningen en wijst daarbij naar het kabinet. ‘Doordat er niet voldoende rijksbijdragen zijn, heeft het college keuzes moeten maken.’ De stad zou 70 miljoen euro per jaar tekortkomen op de bijdragen voor de Wmo en jeugdzorg.
Stijging ozb
Volgens de G40 hebben vooral steden met een regionale centrumfunctie het zwaar te verduren. ‘In Leeuwarden, Nijmegen, Enschede, Groningen en Breda vallen de hardste klappen.’ Maar ook uit gemeenten als Velsen, Noordenveld en Dongen klinken zorgelijke geluiden. In de laatstgenoemde gemeente in Brabant hangt bijvoorbeeld een stijging van de onroerendezaakbelasting (ozb) van 10 procent in de lucht.
De tekorten gaan op veel plaatsen gepaard met oproepen om de buidel te trekken. In Zeeland hopen ze op meer geld en rekenen ze er eigenlijk al op, aldus de provincie. In Overijssel kijkt ook iedereen uit naar de troonrede. Net als in Flevoland, waar Lelystad extra moet bezuinigen ondanks de boekhoudtruc waarover het plaatselijke raadslid Belhaj eerder vertelde op Gemeente.nu.
Naast het dichten van de begrotingstekorten zijn er ook nog andere thema’s waar gemeenten aandacht en geld voor vragen. Zo lobbyen Rotterdam en Den Haag voor infrastructuur. De hofstad zet in op miljarden ‘om te voorkomen dat het gebied in de toekomst dichtslibt’. Rotterdam pleit onder meer voor extra windmolens.
Miljardenoverschot
De grootste tegemoetkoming aan lokale overheden die al bekend werd, is een een fonds met een miljard euro aan subsidies voor nieuwe woningbouw. Als de plannen verder geen nieuws bevatten, dan hoeven de kansen nog niet verkeken te zijn. Het Rijk heeft namelijk een miljardenoverschot, bestemd voor aflossing van de staatsschuld. De Tweede Kamer kan bedingen dat daaruit geld naar gemeenten gaat.
