Flinke verschillen in prijsstijging grafkosten: ‘transparantie nodig’

De jaarlijkse prijsstijgingen van gemeentelijke begraafplaatsen verschillen flink. Niet duidelijk is hoe prijzen tot stand komen. Dat zegt uitvaartonderneming Monuta naar aanleiding van haar jaarlijkse onderzoek naar grafkosten.

Monuta vraagt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om meer uniformiteit en transparantie. Maar volgens de VNG zijn de kosten ook weer niet zó ondoorzichtig. Gemiddeld liggen de kosten voor een gemeentelijk graf nu op 3202 euro. Vorig jaar was dat 3094 euro.

Volgens het onderzoek lopen de prijsstijgingen van gemeentelijke begraafplaatsen op tot 20 procent. Een van de uitschieters is de gemeente Borne. Daar steeg de grafprijs van 1661 naar 1989 euro. De duurste gemeentelijke begraafplaats van Nederland is, net als vorig jaar, Esserveld in Groningen. Het bestaande toptarief ging nog eens 11 procent omhoog, van 7308 naar 8072 euro.

Meer transparantie

Gemeenten bepalen zelf de prijs voor een graf, net als de duur van de grafrechten, kosten voor grafonderhoud en de jaarlijkse indexering van de prijzen. Volgens de uitvaartonderneming is het niet duidelijk hoe de prijzen en prijsstijgingen zijn opgebouwd.

‘Elk jaar lopen we tegen onduidelijkheden aan in ons onderzoek. Dit jaar zijn we dieper gedoken in de prijsstijgingen. Daaruit bleek dat die erg kunnen afwijken en niet helder is hoe die stijging tot stand komt. Het blijft, zelfs voor ons, een uitdaging om over heel Nederland de grafkosten inzichtelijk te maken,’ aldus Quinten Fraai, directeur van Monuta.

Het bedrijf stuurde het onderzoek naar de Vereniging van Nederlandse Gemeenten met een verzoek tot meer uniformiteit en transparantie in gemeentelijke grafkosten. 

Valt erg mee

Woordvoerder van de VNG Esther Verhoeff verwijst desgevraagd naar de Modelverordening Lijkbezorgingsrechten. ‘Gemeenten zijn niet verplicht een modelverordening te volgen. Ze kunnen deze aanpassen naar hoe zij dat belangrijk vinden, dat is ook een politieke keuze. Monuta noemt als positief voorbeeld de inzichtelijkheid van de gemeente Staphorst. Deze komt uit onze eigen template van de tarieventabel die hoort bij de VNG-modelverordening. Er is dus wel degelijk een richtlijn met een uniforme tarievenstructuur, waarvan veel gemeenten gebruikmaken. Volgens ons valt het met de ondoorzichtigheid van de grafrechten dus erg mee.’

Kostendekkend

De verschillen in prijsstijging liggen volgens de VNG bij het al dan niet volledig verhalen van de kosten. Gemeenten mogen grafrechten heffen en mogen daarbij géén winst maken. Alleen de kosten mogen worden verhaald. Sommige gemeenten verhalen nu al 100 procent en anderen slechts een deel. Deze laatste categorie heeft daarom lagere grafrechten. ‘Het Rijk wil dat de heffing 100 procent kostendekkend is,’ licht Verhoeff toe. ‘In die gemeenten die nog niet alle kosten verhaalden, stijgen de tarieven dus sneller dan in gemeenten die dat al wel doen. Er moet immers nog, onder druk van het Rijk, een inhaalslag worden gemaakt.’

Daarnaast wijst Verhoeff op verschillen in de plaatselijke omstandigheden en daarmee ook de kosten. ‘Je hebt prachtige parken, maar ook sobere begraafplaatsen. Ook de grond kan verschillen. Maar over de hoogte van de kosten leggen gemeenten sowieso altijd verantwoording af aan de gemeenteraad.’