Foto: ministerie van Binnenlandse Zaken
Het kleinste stembureau van Nederland is volgende week weer te vinden in Marle. Door de coronamaatregelen ditmaal in een schuur. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen wordt er dit jaar gestemd op bijzondere locaties, maar ook gewoon op stations. Diverse grote gemeenten gaan de stemmen tellen op een centrale plek. Het meldpunt voor toegankelijke verkiezingen is weer geopend en gemeenten hebben een doorzendplicht bij briefstemmen.
Ook tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van volgende week is het kleinste stembureau van Nederland weer te vinden in het Overijsselse Marle. Voorzitter van het stembureau Wim Westhoff ontving kiezers bij eerdere verkiezingen in zijn eigen woonkamer, maar door de coronamaatregelen moet hij dit keer uitwijken naar zijn schuur. Daar kunnen kiezers en leden van het stembureau voldoende afstand houden. De stemmers kunnen er bovendien gebruik maken van een aparte in- en uitgang.
Kleinste stembureau
‘Doorgaans drinken we een kop koffie met de stemmers, en praten we even bij. Dat zit er dit jaar niet in,’ zegt Westhoff. De titel ‘kleinste stembureau’ slaat ook op het kleine aantal kiesgerechtigden dat geregistreerd staat: in totaal nog geen 50. Al sinds 1948 biedt het woonhuis onderdak aan een stembureau voor het buurtschap Marle. De opkomst ligt bij veel verkiezingen een stuk hoger dan 100 procent, omdat ook kiezers uit de gemeente Olst-Wijhe komen stemmen. In 2017 haalde het kleine stembureau zelfs een opkomst van bijna 300 procent. ‘Zo veel’ verwacht Westhoff er deze keer niet. ‘Door het coronavirus zijn mensen voorzichtiger, en een deel mag per brief stemmen.’
Bijzondere locaties
Een zogenoemde verkiezingstrailer, drive-throughs en tenten in de buitenlucht. Gemeenten zijn vanwege het coronavirus inventief met het creëren van ruime plekken waar inwoners kunnen stemmen. In Utrecht gaat de gemeente ook rondrijden met een speciale verkiezingstrailer. ‘We rijden hiermee naar wijken waar over het algemeen de animo om te stemmen laag is. Bij andere verkiezingen deden we dit met een busje, maar dat is niet coronaproof. De trailer is dat wel,’ aldus een woordvoerster van de gemeente. En ook kerken worden gebruikt als stembureau, zoals in Amsterdam kerkgebouw De Duif aan de Prinsengracht.
Stations
Kiezers kunnen volgende week ook weer op treinstations terecht om hun stem uit te brengen. Deze keer op veertig stations, aldus de Nederlandse Spoorwegen. Op de eerste twee verkiezingsdagen zijn er op zes stations stemlokalen open. Op de ‘grote’ verkiezingsdag, woensdag 17 maart, gaan ook de overige stemlocaties op stations open. Stemmen kan met een geldige stempas op een station in de eigen gemeente. In een andere gemeente kan dit alleen met een vooraf aangevraagde kiezerspas. Stemmen op het station kan sinds 2006. Het is traditioneel erg druk bij deze stembureaus.
Rood potlood
Als een van de coronamaatregelen tijdens de verkiezingen geven veel gemeenten aan iedere kiezer apart een rood potlood. Ze liggen deze keer niet aan een ketting in het stemhokje. In sommige gemeenten mogen de kiezers het potlood mee naar huis nemen, of inleveren in een apart bakje in het stembureau. Ingezamelde potloden worden gerecycled of, na reiniging, bij een volgende verkiezing opnieuw gebruikt. De gemeente Rotterdam wil 90.000 stempotloodjes verzamelen voor een kunstwerk over laaggeletterdheid.
Stemmen tellen
Diverse grote gemeenten gaan de stemmen na de verkiezingen tellen op een centrale plek. Volgens de gemeente Utrecht is het doel hiervan om de stemmen efficiënter te tellen zodat er minder fouten worden gemaakt en er minder herteld hoeft te worden. ‘Bovendien is het nu beter te regelen met het coronavirus. Mensen kunnen beter afstand houden,’ aldus een woordvoerster. Utrecht gaat de stemmen centraal tellen in de Jaarbeurs. Eerst worden op 17 maart de stemmen per partij geteld en een dag later die per persoon. In Rotterdam worden de stemmen verzameld in Ahoy. In Enschede gaat de gemeente centraal tellen in de Diekmanhal.
Meldpunt toegankelijkheid
Het College voor de Rechten van de Mens heeft vandaag weer het meldpunt Onbeperkt Stemmen geopend waar mensen met een beperking hun ervaringen kunnen delen over de toegankelijkheid van de verkiezingen. Het verkiezingsproces verloopt dit jaar anders dan normaal door het coronavirus. Volgens het College kan dit gevolgen hebben voor de toegankelijkheid. Het meldpunt is tot en met 24 maart open.
Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen waren er veel meldingen over het stembiljet, maar ook in het stemhokje gingen dingen mis. Mensen in een rolstoel of scootmobiel hadden vooral problemen met de toegang tot het stemlokaal en stemhokje. Zo waren bijvoorbeeld de toegangsdeuren te zwaar, was het stemhokje te klein, was de ketting aan het potlood te kort of was het schrijfplankje te hoog of te ondiep. Veel vragen gingen ook over de hulp in het stemhokje voor blinden en slechtzienden.
Verkeerde envelop
Mensen die per post stemmen en een verkeerde retourenvelop ontvingen, hoeven zich geen zorgen te maken dat hun stem niet wordt meegeteld. Ruim vierhonderd kiezers die mogen briefstemmen in de gemeente Epe kregen een retourenvelop van de gemeente Hattem, meldde Omroep Gelderland. In Barneveld kregen zo’n driehonderd mensen een envelop om hun briefstem in te stoppen, met bestemming gemeente Wageningen.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft met gemeenten gesproken over wat hen te doen staat als ze een envelop voor een andere gemeente binnen krijgen. Dan geldt een zogenoemde doorzendplicht, laat een woordvoerder weten.
Geef een antwoord