Foto: ANP / Frank de Roo
Gemeenten hebben geld en bevoegdheden nodig om de opvang van Oekraïense vluchtelingen te blijven uitvoeren zoals de regering heeft gevraagd. Dat schrijft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in een petitie gericht aan de Tweede Kamer.
Gemeenten onderstrepen in hun verzoek dat ze al veel hebben gedaan voor de vluchtelingenstroom van de afgelopen jaren. ‘Bij het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022 heeft het Rijk gemeenten gevraagd om de opvangtaken over te nemen die het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) normaal gesproken verzorgt. Dit doen gemeenten met verve,’ aldus de VNG.
‘Niet meer te leveren’
Maar de grenzen van wat gemeenten aankunnen, zijn volgens de petitie in zicht. De wil om vluchtelingen uit Oekraïne op te vangen is nog aanwezig, maar het kabinet zou gemeenten niet geven wat ze daarbij nodig hebben. Als dat niet verandert, dan zal de opvang spaaklopen, voorspellen gemeenten in de petitie: ‘Met de huidige randvoorwaarden lukt het niet om de gevraagde opvangplekken te blijven leveren.’
Een van de randvoorwaarden is geld. Het uitgangspunt is dat gemeenten ‘niet zelf financieel hoeven bij te leggen op de opvang van Oekraïners’. Daarvoor bestaan regelingen die echter steeds schraler zouden worden. ‘Gemeenten zien elk jaar een versobering van de beschikbare financiën zonder dat daar een duidelijke verklaring voor is.’
Bevoegdheden
Ook via wet- en regelgeving zou het Rijk meer moeten doen. De petitie rept van ‘knelpunten’ bij het innen van de eigen bijdrage van Oekraïners die voldoende eigen inkomsten hebben. Gemeenten stellen dat ze de bijdrage desnoods met een dwangbevel moeten kunnen invorderen. Verder zou een noodzakelijke grondslag voor gegevensdeling nog ontbreken. ‘Als dit niet voor 1 januari 2025 is opgelost, mag van gemeenten niet verwacht worden dat zij vanaf dan allemaal de eigen bijdrage innen.’
Gemeenten willen ook mogelijkheden om te handhaven op opvanglocaties, door overlastgevers tijdelijk ergens anders onder te brengen, ‘zoals we voor asielzoekers bij het COA een landelijk beschikbare handhavings- en toezichtlocatie kennen’.
Geen perspectief
Opvanglocaties zitten ondertussen boven de 99 procent bezettingsgraad, aldus de VNG, die de nood aan een plan voor de langere termijn onderstreept. ‘Het toekomstperspectief voor zowel de Oekraïners als voor gemeenten ontbreekt.’
Bij ons in de straat staat een grote woning leeg, met een mooie grote tuin en voldoende parkeergelegenheid op eigen terrein. De gemeente organiseerde deze week een informatieavond. Die verliep prima, even wat heisa over het feit dat niet iedereen een uitnodiging had ontvangen voor deze avond. Maar de Oekraìners zijn van harte welkom in onze straat. Wel gaven de bewoners aan dat er niet meer dan 20 mensen, het liefst gezinnen opgevangen zouden gaan worden. De directe buren wilden graag een telefoonnummer voor het geval er mogelijk overlast zou zijn, wat overigens niet verwacht wordt. En er waren zorgen over het feit of er wel genoeg zorg is, huisartsenzorg, omdat die toch al zo onder druk staat in onze gemeente. Toch ging de gemeente nog niet door de bocht en nam de opmerkingen mee, ze willen veel meer mensen huisvesten in de woning. En dat stuitte op weerstand, ik denk een gemiste kans. Draagvlak voor opvang van 20 Oekraïners en dan geen deal sluiten met de buurt? Toch jammer.
Als we nu eens onze eigen mensen uit NEDERLAND ook eens een dak boven hun hoofd geven ipv op de straat te leven zou er meer genegenheid zijn onder de bevolking. Nu zien ze auto’s en onderhoudskosten als sneeuw voor de zon verdwijnen in dat project. Zelfde overigens voor die ambtenaren die zg gied werk verrichten bij het COA.