Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken moet vaart zetten achter de financiering van lokale politieke partijen. Dat stelden meerdere deelnemers aan een Kamerdebat deze week. GroenLinks kondigde een motie aan om duidelijkheid te krijgen.
Ook D66, SGP en Denk pleiten voor concrete stappen. D66-Kamerlid Monica den Boer, partijgenoot van de minister, onderschrijft het standpunt van de commissie-Veling dat er sprake is van ‘een ongelijkheid die niet langer te verdedigen valt’. De kwestie is dat lokale afdelingen van landelijke partijen wél profiteren van subsidies via de moederpartij, terwijl er voor strikt lokale partijen niets is geregeld. Daarover woedt al zo’n twintig jaar discussie. De lokale partijen zijn gezamenlijk verreweg de grootste van alle deelnemers aan de gemeenteraadsverkiezingen.
Geen echte toezegging
Minister Ollongren meldde eerder in een brief dat ze subsidiëring toch weer op de lange baan schuift. Tijdens het debat benadrukte ze er weliswaar ‘sympathiek’ tegenover te staan, maar echte toezeggingen volgden daarop niet. Wel lijkt Ollongren de zaak enigszins naar voren te halen door de lokale subsidiëring bij de aankomende wijziging van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp) te betrekken. ‘Ik sluit niet uit dat we al in deze eerste stap dit vraagstuk kunnen adresseren,’ aldus de minister. Dat voorstel zou na de zomer gereed moeten zijn.
Maar ‘boter bij de vis’, in haar eigen woorden, volgt pas later. De aangekondigde Wet op de politieke partijen blijft voor Ollongren de aangewezen plek om de nieuwe geldstroom in het leven te roepen. Het voorstel voor zo’n overkoepelende partijenwet, waarin de subsidiewet zou opgaan, ligt er op zijn vroegst begin volgend jaar. Op dit moment zou er ‘geen geld’ zijn voor lokale subsidies (de commissie-Veling pleitte voor een kleine 7 miljoen euro per jaar). Ten principale is Ollongren er nog niet uit ‘in hoeverre de centrale overheid een verantwoordelijkheid heeft in het subsidiëren van het decentrale bestuur’. Daaraan zijn volgens haar ook ‘allerlei uitvoeringsvraagstukken’ verbonden.
Samenhang transparantie
Het advies dat de commissie vorig jaar afleverde was juist om de knoop door te hakken en het geld te verdelen via het gemeentefonds. Of er een Kamermeerderheid is om de minister verder aan te sporen in deze richting, al dan niet met een tempoversnelling, moet nog blijken. GroenLinks kondigde een motie aan. Dergelijke oproepen deed de Kamer al vaker en de kans op steun lijkt dan ook aanwezig, niet in de laatste plaats omdat subsidies transparantievoorschriften zouden legitimeren.
Onder andere de SP pleit voor transparantieverplichtingen, juist ook lokaal. ‘Lokale partijen mogen dan geen subsidie ontvangen, er kan wel veel misgaan in de sponsoring, zeker op het gebied van ondermijning. Dat moeten we daarom niet alleen overlaten aan de gemeente,’ aldus Ronald van Raak van de oppositiepartij. Maar transparantieverplichtingen zijn volgens de commissie-Veling pas te verdedigen als de subsidie een feit is. Ollongren is het daarmee eens.
