• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
Lees voor
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Neutraliteit in de politiek?

11 januari 2024 door Peter Castenmiller

Dat is een rare combinatie van woorden in één zin; in de politiek bestaat immers geen neutraliteit. In de politieke arena heeft alles een lading en wordt onderdeel van de strijd. Toch blinkt het Nederlandse politieke bedrijf uit in allerlei instanties die, tenminste in theorie, neutraal zijn.

Laat ik om te beginnen de unieke Nederlandse burgemeester noemen. Weliswaar heeft het overgrote deel van de burgemeesters een algemeen bekende politieke kleur, toch profileert elke burgemeester zich als een onafhankelijk en neutraal voorzitter van zowel de gemeenteraad als het college van B&W. In veel gemeenten wordt dat ook zo ervaren. Dat blijft vreemd.

Absurde constructie

Jarenlang heb ik allerlei buitenlandse gezelschappen wegwijs gemaakt in de Nederlandse lokale politiek. Een groot deel begreep niet hoe het nu zat met de burgemeester, en als ze het al begrepen vonden ze het eigenlijk een absurde constructie.

Wat ook te denken van de vele adviesraden, planbureaus of zelfs staatscommissies. Vaak wordt daar leiding aan gegeven door iemand met politieke ervaring – en daarmee van politieke kleur – maar de onafhankelijkheid van de adviezen staat veelal buiten discussie.

Rekenkamers

De rekenkamers, zowel op landelijk als op provinciaal en gemeentelijk niveau, gaan eveneens door het leven als instanties die vanuit de inhoud een onafhankelijk oordeel vellen over het beleid en daar algemene adviezen aan verbinden. Op landelijk niveau bestaat het college van de Algemene Rekenkamer wederom overwegend uit personen die eerder politiek actief zijn geweest.

Op decentraal niveau is dat minder. Vaak zijn dan de bestuurders van rekenkamers ervaren onderzoekers, ambtenaren of adviseurs, maar zo nu en dan tref je daar ook wel (oud-)raadsleden of (oud-)wethouders. Niemand vindt dat raar en niemand plaatst vraagtekens bij de onafhankelijkheid van de rapporten.

Griffiers

Naast de rekenkamers bestaat er op decentraal niveau sinds een jaar of 20 de functie van griffier, een functie die overigens op het niveau van de Tweede en Eerste Kamer al veel langer bestaat. De griffiers bij gemeenten hebben vandaag aan de dag de ambitie om hun volksvertegenwoordiging, de gemeenteraad, van algemene ‘strategische adviezen’ te voorzien. Wederom wordt nauwelijks de vraag gesteld of dat eigenlijk wel kan. Is het eigenlijk wel mogelijk om een per definitie politiek verdeeld gremium van een algemeen advies te voorzien?

De afgelopen twee jaar heb ik mogen onderzoeken of in andere landen er een met Nederland vergelijkbare ‘griffiersfunctie’ bestaat. Hoewel er sommige landen zijn waar de functie van ‘secretaris van de raad’ er wel wat van weg heeft, is het eigenlijk buiten Nederland nergens zo dat deze functionaris de raad ook inhoudelijk ondersteunt. Die ondersteuning is veelal toebedeeld aan een uitgebreide politieke staf van elke fractie. In Nederland is juist de fractieondersteuning (vooral in kleinere gemeenten) zo goed als non-bestaand.

Vraagtekens

Nederland is en blijft bijzonder met het geloof dat er onafhankelijke, neutrale instanties bestaan in de politiek. Daar zou je trots op kunnen zijn. Het past blijkbaar in onze politieke cultuur. Maar, als je zo’n beetje het enige land ter wereld bent waar er zo wordt gewerkt, is er wellicht toch wel aanleiding voor vraagtekens.

Peter Castenmiller is als senior-onderzoeker werkzaam bij PBLQ en doet al vele jaren onderzoek in het decentraal bestuur. Hij is tevens verbonden aan het Instituut Politicologie van de Universiteit Leiden en de Faculteit Bestuurskunde van de Vrije Universiteit.

Tagged With: bestuur, blog, griffier, lokale politiek, rekenkamer Filed Under: Bestuur, Blog, College, Gemeenteraad

Reageer
Vorige artikel
Westerwolde in kort geding tegenover COA
Volgende artikel
Een visie inrichten als een boekwinkel

Reader Interactions

GERELATEERD

Desinformatie gemeenteraad

Opinie Waarheid onder druk: de gemeenteraad en misinformatie

Eerlijke informatie is het fundament van onze lokale democratische besluitvorming. Maar wat als feiten en meningen onbewust, of vooral bewust door elkaar gaan lopen? In dit blog gaat het om de rol van de raad en hoe mis- en desinformatie kan worden herkend en meegewogen. De gemeenteraad wil zich laten informeren over een belangrijk en... lees verder

Noodzakelijk kwaad samenwerking gemeenten

Opinie Het noodzakelijke kwaad van samenwerking

Onlangs mocht ik voor Omroep Gelderland reageren op het vraagstuk ‘grip op gemeentelijke samenwerking’. Ik heb daarbij bewust stellig wat zaken neergezet. Zo noem ik samenwerking een noodzakelijk kwaad. Daarmee bedoel ik niet dat samenwerking tussen gemeenten slecht is. Mijn punt is dat deze samenwerking nu eenmaal noodzakelijk is in veel gevallen, ondanks alle problemen... lees verder

Rekenkamer democratische spelregels

Opinie Democratische spelregels eerst

In een van mijn rekenkameronderzoeken kwam ik terecht in een gemeente waar de verhoudingen danig waren verstoord. Dat was in zoverre raar dat het onderzoek uitwees dat het bestuurlijk systeem eigenlijk wel deugdelijk was ingericht. Er waren alleszins redelijke afspraken en procedures vastgelegd. Ieders rol was duidelijk omschreven. Het probleem was alleen: niet iedereen handelde... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Senior Projectleider Civiel – Gemeente Capelle aan den IJssel

Beleidsadviseur landelijk gebied – Gemeente Elburg

Informatiemanager Sociaal Domein    – Gemeente Amstelveen

Senior beleidsadviseur onderwijs – Gemeente Eindhoven

Toezichthouder (fysieke leefomgeving, bouw- en woningtoezicht) Gemeente Hoeksche Waard

Meer vacatures

Gerelateerde vacatures

Junior medewerker mobiliteit – Metropoolregio Rotterdam Den Haag

Contractmanager Facilitair – Waterschap Drents Overijsselse Delta

Projectassistent Projectmanagementbureau – gemeente Soest

Programmasecretaris Duurzaamheid – Gemeente Zuidplas

Ondersteuner Strategie en Lobby – Gemeente Tilburg

LAATSTE ARTIKELEN

Onvoorwaardelijke gift aan bijstandsgezinnen door gemeenten

18 juni 2025

Minder aandacht voor duurzaamheid bij overheidsinkoop in 2024

17 juni 2025

Cyberbeveiligingswet en Wet weerbaarheid kritieke entiteiten treden later in werking

16 juni 2025

Voortgangsbrief Jeugd: Hervorming en versterking jeugdzorgstelsel

16 juni 2025

Woningbouwimpuls_De Jonge pareert kritiek

Doorbraakaanpak moet woningbouw versnellen op 24 kansrijke locaties

16 juni 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

lefebvre SDU