23 Jaar. Zo lang duurt het om de kosten voor het normaliseren van de rechtspositie van ambtenaren weer terug te hebben. Wel kan het zorgen voor marktconforme salarissen, stelt een voorstander.
De eenmalige kosten zijn 146 miljoen, volgens de Raad van State. De baten komen uit 6,4 miljoen, jaarlijks. Daarmee zou het 23 jaar duren voordat het evenwicht tussen de investering en de opbrengst is bereikt. De baten komen vooral voort uit de versoepeling van de ontslagprocedures voor ambtenaren.
Voorstanders Eddy van Hijum en Steven van Weyenberg trekken de kar van de normalisering, waarvoor momenteel een meerderheid is te vinden in de Eerste en Tweede Kamer. Zij hebben dan ook een gunstiger berekening dan de Raad van State. De kosten van gelijkschakeling tussen publieke en private arbeidsrechten kunnen in deze rekensom wel een ruime marge: tussen de 76 en 245 miljoen. De baten zullen tussen de 5 en 7,6 miljoen euro bedragen. Daarmee komen de Tweede Kamerleden op een terugverdientijd van ongeveer tien jaar.
De Raad van State liet in een reactie weten dat de voorstanders uitgaan van de meest gunstige cijfers.
1 januari 2015
Het wetsvoorstel hangt al jaren in de lucht. Van Hijum (CDA) en Fatma Koşer Kaya, als voorganger van partijgenoot Van Weyenberg (D66), gingen er in 2011 nog van uit dat de streefdatum van de normalisering per 1 januari 2015 niet zou worden gehaald. Er zouden te veel juridische haken en ogen zijn. Vandaag de dag lijkt dit echter wel degelijk een mogelijkheid.
Van Hijum en Van Weyenberg zijn door onze redactie gevraagd om de voordelen op een rij te zetten. Hun kijk op de zaak wordt zodra zij reageren gepubliceerd op Gemeente.nu. Tijdens een gisteren gehouden Kamerdebat noemde oud-ambtenaar Van Weyenberg de zo groot mogelijk eenvormigheid tussen private en publieke sector als voordeel. Ook als we terug in de tijd gaan is alvast iets te zeggen over de mogelijke voordelen van de wetswijziging.
Het verschil tussen ambtenaren en ‘gewone’ werknemers verdwijnt grotendeels. Iedereen krijgt een arbeidscontract. Enfin, het voordeel? Dit zou een einde moeten maken aan het zogeheten “bureaucrat-bashing“, het zwart maken van de ambtenarij, vooral door het idee dat zij moeilijk te ontslaan zijn. Dat werd indertijd als een voordeel gezien.
Tijdens het Kamerdebat benadrukten de initiatiefnemers overigens dat ook ambtenaren die niet meer eenzijdig worden aangesteld een prima bescherming hebben tegen onrechtmatig ontslag.
Ontslag
Als het gaat om het ontslaan van ambtenaren is ook nog wel kritiek te leveren, stelt advocaat Koen Vermeulen. “Het ontslaan van ambtenaren zal niet veel eenvoudiger worden voor gemeenten, provincies en het Rijk”, ziet Vermeulen.
“Straks moeten de overheidswerkgevers eerst aan het UWV of aan de kantonrechter toestemming voor ontslag vragen. De overheid zal ook vergoedingen volgens de kantonrechtersformule en wegens onredelijk ontslag moeten betalen. Verder is de vraag wat er gaat gebeuren met de nu nog behoorlijk gunstige wachtgeldregelingen, vooral bij de rijksoverheid.”
Status?
Voor alle duidelijkheid citeren we de Eerste Kamer. “Het wetsvoorstel beoogt niet een einde te maken aan het eigen karakter van het ambtenaarschap, noch aan de benaming ambtenaar”, is hier te lezen. “Ook wordt de Ambtenarenwet gehandhaafd. Die regelt wel nog slechts die onderdelen van de ambtelijke status, die nauw verbonden zijn met het bijzondere karakter van het werken bij de overheid en daarmee uitstijgen boven de zaken die tot het echte arbeidsvoorwaardenoverleg behoren.”
Ook afwijkende regels over de vrijheid van meningsuiting, de integriteitscode en het afleggen van de eed of belofte blijven gelden. Voor de huidige ambtenaren blijven individuele afspraken bestaan. Maar worden salarissen van ambtenaren op deze manier eigenlijk marktconform? “Dat hangt er vanaf hoe goed de bonden met de werkgever onderhandelen”, laat Van Weyenberg weten via Twitter.
Het is nog de vraag welke huidige rechten en een mogelijk hoger salaris onderdeel worden van nieuwe cao’s voor ambtenaren.
