Het Rijk wil gemeenten helpen woningen te bouwen, zo nodig door met provincies ‘dwingend te sturen op gemaakte afspraken’. Dat blijkt uit de plannen die PVV, VVD, NSC en BBB presenteerden op Prinsjesdag en in het regeerprogramma.
Het kabinet wil dat er meer wordt gebouwd in de strijd tegen de woningnood. Daarbij zijn gemeenten hard nodig, voor locaties en vergunningen. De nieuwe coalitie denkt lokale overheden grofweg op 2 manieren te bewegen tot actie. Goedschiks of kwaadschiks.
Eerst hulpvaardig
Het terugdringen van woningnood is volgens het kabinet topprioriteit. Volgend jaar gaat zo’n 317 miljoen euro extra naar woningbouw volgens de begroting van het ministerie van Volkshuisvesting.
Om te beginnen zet de rijksoverheid haar hulpvaardige gezicht op. Welwillende gemeenten die niet precies weten hoe ze de woningbouw versnellen, vinden het kabinet aan hun zijde. Zo vermeldt het regeerprogramma: ‘We versterken de uitvoeringskracht van de woningbouw bij gemeenten door betere samenwerking en meer capaciteit, kennis en kunde.’
Gemeenten kunnen ‘eerstelijns- en specialistische hulp’ verwachten om de kabinetsdoelen te halen. Belemmeringen wil de regering wegnemen, onder meer door ‘stapeling van lokale regels en procedures aan te pakken en regeldruk te verminderen’. Gemeenten maken in de praktijk bijvoorbeeld eigen regels voor voldoende betaalbare huurwoningen bij nieuwbouw.
Stimulans
Van de 317 miljoen euro gaat 180 miljoen naar grootschalige woningbouwgebieden. Het kabinet wil meer plekken aanwijzen waar duizenden nieuwe woningen kunnen komen. Zo’n 100 miljoen euro is jaarlijks voor de woningbouwimpuls om projecten te helpen die anders niet van de grond komen. Vanaf 2026 zijn er elk jaar honderden miljoenen voor de zogeheten ‘realisatiestimulans’, waarbij gemeenten per gerealiseerde woning een vast bedrag krijgen. Dat gaat dan om sociale- en middenhuurwoningen en betaalbare koopwoningen.
Dwingende hand
Als de helpende hand niet leidt tot het gewenste resultaat van 100.000 nieuwe woningen per jaar, kan deze meer dwingend worden. Dit ligt in het verschiet waar gemeenten niet leveren wat in afspraken zoals ‘woondeals’ is beklonken. Vanaf begin 2025 worden de woondeals geactualiseerd.
Wat die dwang aangaat, verwijst het kabinet naar het aanhangige wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting van voormalig woonminister De Jonge. Daarin opperde hij dat woningcorporaties of huurdersorganisaties geschillen over de uitvoering van bouwafspraken kunnen voorleggen aan de minister, die vervolgens een ‘bindende uitspraak’ kan doen. In de wet wordt opgenomen dat gemeenten een plan moeten maken voor wie, wat en wanneer ze de komende jaren gaan bouwen.
Lokale ruimte
Eind 2024 komt er een Woontop met overheden, investeerders, marktpartijen en woningcorporaties. Daar worden concrete en landelijke afspraken gemaakt over het terugdringen van de woningnood. Hoe de gedwongen aanpak precies vorm krijgt, hangt onder meer nog af van de wetsbehandeling. Tegenover de mogelijkheid om dwingend te kunnen sturen, kondigt het regeerprogramma juist aanpassing van het voorstel aan ‘om gemeenten lokale ruimte te geven’.
Geef een reactie