Zonnepanelen op bedrijfspanden mogelijk lokaal verplicht

Vanaf 2022 kunnen gemeenten ondernemers verplichten hun daken vol zonnepanelen te leggen. Een verplichting om panden ‘energieneutraal’ te maken behoort ook tot de mogelijkheden.

Minister Ollongren van BZK scherpt hiervoor de uitwerking van de Omgevingswet aan. De extra bevoegdheid voor gemeenten krijgt gestalte in het herziene Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). De voorgenomen wijziging is onlangs ter consultatie gepubliceerd.

Steviger instrument

Het Bbl is een van de vier besluiten (AMvB’s) onder de Omgevingswet en zal met de inwerkingtreding van de wet in 2022 van kracht worden. Gemeenten krijgen hiermee een steviger instrument in handen om de energietransitie af te dwingen voor panden met ‘industriefuncties en overige gebruiksfuncties’. Onder dat laatste vallen bijvoorbeeld parkeergarages en schuren.

De minister wil daken niet onbenut laten, omdat de ruimte in Nederland toch al schaars is. Nu kan het nog gebeuren dat naast een nieuw bedrijfsgebouw of logistiek centrum een zonnepark is aangelegd, terwijl het dak van het bedrijfspand onbenut blijft. Gemeenten kunnen hierbij straks met maatwerk ingrijpen, zo is de gedachte.

Voorkeur daken

De maatregel komt niet uit de lucht vallen. In haar vorig jaar verschenen Nationale Omgevingsvisie (NOVI) schreef Ollongren al dat de ruimte voor zonneweides en windparken op land beperkt is. Daarom pleit ze voor zoveel mogelijk zonnepanelen op daken. Dit heeft de voorkeur boven een beroep op nog ongebruikte terreinen in bebouwd gebied.

Hiermee wil de minister ook invulling geven aan de zonneladder. Deze eerder gelanceerde voorkeursvolgorde voor instrumenten stimuleert al zonnedaken. Ook provincies zijn op dergelijk beleid overgegaan en werpen hogere drempels op voor gemeenten om zonneparken toe te staan.

Bij de wijziging van het Bbl redeneert Ollongren dat ze de regionale afstemming van de energietransitie, waaronder plannen voor zonnepanelen, niet wil hinderen. Volgens haar ‘komt de vraag op in hoeverre men daar lokaal, aanvullend op de landelijke regelgeving, verplichtingen voor op kan nemen’.

Groen dak mag ook

Bedrijven kunnen in plaats van zonnepanelen ook kiezen voor een groen dak in het kader van klimaatadaptatie. Daken met sedum of ander groen kunnen tijdelijk regenwater opvangen bij extreme wateroverlast. Bovendien bevordert de begroeiing van daken de biodiversiteit.

Ollongren beoogt ook hiermee dat gemeenten maatwerk kunnen bieden en in elk geval het duurzaam gebruik van daken op industriegebouwen kunnen stimuleren. Het ligt niet voor de hand om de keuze voor zonnepanelen of klimaatadaptieve daken op rijksniveau te maken, aldus de minister in haar uitleg bij de wijziging.

Maatwerkmogelijkheden in het Bbl moeten tevens de mogelijkheid bieden lokaal aanvullende eisen te stellen aan het duurzaam benutten van daken.

Gebruiken of terugleveren

Gebouweigenaren mogen zelf bepalen of ze de opgewekte zonnestroom ter plekke gebruiken of aan het net terugleveren. Ook kunnen ze ervoor kiezen een derde partij, denk aan een energiecoöperatie, in te schakelen om hun duurzame pv-dak in te richten en te exploiteren.

Nog een wezenlijk punt is dat gemeenten met het nieuwe Bbl in de hand kunnen eisen dat bedrijfslocaties geheel energieneutraal worden. Hierbij mag de gemeente echter geen disproportionele eisen op tafel leggen. Dat betekent kijken naar de lokale omstandigheden en de positie van de gebouweigenaar, aldus het aangepaste Bbl.

Inspraak op het herziene Bbl is mogelijk tot en met 5 februari 2021.