Handreiking voor het signaleren van geldzorgen

Praten over geldzorgen kan leiden tot de juiste hulp. Maar hoe signaleer je als professional of inwoner financiële problemen bij iemand en hoe maak je het onderwerp vervolgens bespreekbaar? Deze handreiking van de gemeente Utrecht kan daarbij helpen. 

Mensen praten over het algemeen niet graag over financiële zorgen en melden zich vaak pas bij schuldhulpverlening jaren nadat de eerste schulden zijn ontstaan. Het eerder signaleren van geldproblemen is nodig voor het aanpakken en voorkomen van (grotere) schulden, aldus de gemeente Utrecht. Die startte daarom met de actie ‘Praat erover. Geldzorgen bespreekbaar maken’ om meer aandacht voor het ontwerp te vragen en inwoners daarbij te ondersteunen.

Naar schatting zijn er in Utrecht tussen de 14.000 tot 35.000 huishoudens met problematische schulden. Circa 8.000 Utrechters zochten daarvoor professionele hulp in de afgelopen jaren. Er is dus een grote groep die wel hulp nodig heeft, maar deze niet krijgt. ‘Financiële problemen worden daarbij niet altijd gesignaleerd. En als ze wel worden gesignaleerd, is het in de praktijk soms lastig om het bespreekbaar te maken.’

Handreiking

De gemeente Utrecht maakte daarom, samen met het Lectoraat Schulden en Incasso van de Hogeschool Utrecht, deze handreiking (pdf) die inwoners en professionals zoals het buurtteam, hierbij ondersteunt. Er worden drie types signalen onderscheiden: statistische signalen (sommige groepen hebben statistisch gezien vaker te maken hebben met armoede en schulden), signalen die direct gerelateerd aan geld zijn (zoals een betaalachterstand) en indirecte signalen (zoals bijvoorbeeld het ontbreken van een werkende deurbel, om aan schuldeisers te ontkomen).

Signalen bij diverse doelgroepen

Ook wordt duidelijk beschreven wat de verschillende signalen zijn die bij diverse groepen voorkomen. Denk aan een hyperfocus op geld (als iemand meteen vraagt: ‘wat kost dat?’), moeite hebben met emotiebeheersing (vanwege de stress) of niet mee kunnen doen aan activiteiten of een verjaardagscadeau. Ook worden er signalen per doelgroep uitgelicht: mensen met kinderen, zzp’ers, werknemers, jongeren en studenten, mensen met gezondheidsklachten of een licht verstandelijke beperking (LVB).

Gespreksstarters

Daarnaast staan er in de handreiking veel gespreksstarters. Hoe je bijvoorbeeld weerstand wegneemt, de situatie normaliseert of een fysiek signaal, zoals ongeopende post, gebruikt om het gesprek te starten.