In de eerste helft van 2023 maakten ruim 485.000 mensen gebruik van hulp bij het huishouden, betaald vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Dat is 27 procent meer dan in de eerste helft van 2019, zo meldt het CBS op basis van voorlopige cijfers.
In totaal kregen ruim 1,1 miljoen mensen hulp of ondersteuning thuis via de Wmo, 10 procent meer dan in 2019. De gebruikers van deze huishoudelijke hulp zijn veelal boven de 60 jaar. De 60-plussers zijn over deze periode met 8 procent in aantal toegenomen, aldus het CBS.
Wmo
In de Wmo 2015 is vastgelegd dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor het bieden van hulp en ondersteuning aan inwoners die dat nodig hebben. Er zijn verschillende maatwerkvoorzieningen, zoals hulp bij het huishouden (bijvoorbeeld bij het schoonmaken van het huis), ondersteuning thuis (zoals begeleiding in het dagelijks leven) of het aanbieden van hulpmiddelen als een rolstoel of traplift.
De meeste gemeenten hanteerden tot 2018 een inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor het gebruik van zo’n Wmo-maatwerkvoorziening, maar in 2019 is voor iedereen een maandelijkse bijdrage van 19 euro ingevoerd.
Kosten gemeenten lopen op
Sinds de invoering van dit abonnementstarief voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) lopen de kosten bij gemeenten hoog op door de laagdrempelige voorzieningen op basis van de wet. Het aantal gebruikers van huishoudelijke hulp is verdubbeld onder de mensen die een inkomen hebben van meer dan 40.000 euro bruto. Het gebruik door cliënten uit de middeninkomensgroepen (met 20.000 tot 40.000 aan inkomen) steeg zelfs met twee derde. De klandizie van mensen met minder dan 20.000 euro veranderde met 5 procent maar weinig.
VNG: waarschuwing komt uit
Cathalijne Dortmans, voorzitter van de zorgcommissie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), ziet in de toename van het gebruik van hulp door de mensen met hogere inkomens, een bevestiging van de aanzuigende werking van het abonnementstarief waarvoor gemeenten eerder hebben gewaarschuwd. Door die toename worden de wachtlijsten ook langer voor de meest kwetsbaren, de mensen die huishoudelijke hulp dringend nodig hebben maar niet zelf kunnen betalen. ‘We kunnen niet wachten op de wetswijziging, waarin sprake is om bijdragen toch weer inkomensafhankelijk te maken,’ aldus Dortmans.
Terug naar eigen bijdrage
Zij doelt daarmee op de wijziging, waarmee in 2025 volledig afscheid wordt genomen van het abonnementstarief. In plaats van het abonnement met een bescheiden bijdrage, heeft het – nu demissionaire kabinet – gekozen voor herinvoering van de oude eigen bijdrage voor Wmo-voorzieningen, zoals dagbesteding en huishoudelijke hulp. Die eigen bijdrage van hulpbehoevenden wordt ook weer inkomensafhankelijk.
Cijfers
Sinds 2015 vraagt het CBS in samenwerking met de VNG elk halfjaar aan alle gemeenten naar het gebruik van Wmo-maatwerkvoorzieningen. Dit vormt de Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein. Het CBS publiceert de cijfers op StatLine en de VNG op waarstaatjegemeente.nl
Het invoeren van de €19,- heeft veel meer gevolgen dan je vaak leest. Clienten die eerst hulp-plus hadden omdat ze een zelfstandig werkende hulp nodig hadden, moeten zich nu behelpen met hulpen die dat niet kunnen. En die vaak niet of nauwelijks Nederlands spreken. Daardoor hebben bekenden van mij hun thuishulp moeten opzeggen. Ze kunnen het simpelweg niet aan om leiding te geven en dingen uit te leggen. Niet iedereen kan dat. Ook zijn de regels veranderd door de grote vraag. Bijvoorbeeld ramen wassen mag vaak niet meer. Onder en achter meubels schoon maken mag niet meer. Meubels verschuiven mag niet meer. Bij een vriendin wordt haar huis nu overgenomen door spinnen.
Ook het probleem met hellingen mag niet meer aangepakt door de thuishulp. Terwijl een helling zorgt voor blad en vuil in huis, mag de voortuin niet meer geveegd. In de herfst rijd een client met een rolstoel of rollator dus hondenpoep mee naar binnen, want dat zie je onder de bladeren niet liggen.
Het doel van thuishulp, iemand die het huishouden deels overneemt, wordt compleet uit het oog verloren. Schoon zijn de huizen nu echt niet meer. Wie een hoog inkomen heeft, regelt extra hulp voor wat de thuishulp moet laten liggen. De originele doelgroep kan dat niet.
Begeleiding is alleen geschikt voor mensen die schulden hebben of geen kaas hebben gegeten van administratie ed. Maar voor wie alleen lichamelijke problemen heeft, is er niets. En wie in gevecht is met de WMO heeft pech. Het is een ramp, waar voor gewaarschuwd werd. Maar wanneer luistert de politiek ooit naar dat soort waarschuwingen? Envhoeveel jaar duurt het dan om de boel terug te draaien? Juist, voor sommige clienten veel te lang. Die zijn er al niet meer als er eindelijk iets hersteld wordt.
Ik en het grotendeels er mee eens. Ik wist niet dat ik een hulp + toegewezen
had gekregen. De WMO consulent bepaalt, en de client wordt volkomen onmondig gehouden, want…die is “het Geval” Het gevaar is dat de Hulp + zich dan gaat gedragen als iemand die het “zaakje” dan wel even aan zal pakken, maar dat gaat wat moeilijk in de Leefomgeving van een ander, en heeft ook met de Privacy te maken. Veel clienten kunnen zelf nog wel een en ander. Vervolgens is wegens de Wet op Privacy het Hoe, Wat, en Waarom van de client in het Mausoleum beland. Heeft niet nodig, Aan de andere kant bestaat de neiging om zomaar binnen te denderen bij clienten als er turbulentie in de omgang dreigt te ontstaan. Privacy geldt dan ineens niet meer, want het begrip van dat woord wordt miz teveel facultatief gebruikt. Het gaat om nuanceverschillen, en dat is niet zo makkelijk, ook omdat de leeftijden van de generaties verschillen en de situaties van ouderen/gehandicapten (fysiek, psychisch en of in de
portemonnaie) en hun behoeften niet goed ingeschat kunnen worden. Ik kon dat zelf toen ik 3o tot 50 was ook niet. Het is dus ook een kwestie van goed luisteren, maar niet iedereen is capabel om zich verbaal goed uit te drukken. Dat is ook bij de hulpen: Een buitenlandse hulp is misschien niet verbaal capabel, maar voelt wel veel beter de noden van de oudere aan, omdat in deze culturen het normaal is dat kinderen voor de ouders moeten zorgen. En een nederlandse hulp kan dan misschien wel perfekt de regeltjes onthouden, maar gaat voorbij aan de zorgbehoefte. Want…na de voorgeschreven tijd: Doei, en einde oefening. We leven nu eenmaal in een geindividualiseerde maatschappij. Ieder voor zich (met z,n eigenbelang) en God voor ons Allen. In zo,n 70 jaar tijd is de hele maatschappelijke orde verandert. Mijn eigen hulp heeft er nu de brui aan gegeven. Zij wil …MEER ..doen. (Kennelijk een Hulp + of zoiets (????) en…nee, vervanging is niet mogelijk. Dus zit ik zonder hulp, en a.s. vrijdag is er een “Talkshow” bij de Gemeente, omdat de schriftelijke behandeling van het Probleem wegens Oneliners in een soort van WhatsApp stijl te kort schiet. Ik merk een trend op die al zeker 20 jaar aan de gang is: Een voortschrijdende O.I. doofheid tav. communicatie, voortkomend uit O.I. domheid of…O.I. eigenbelang. Dit wilde ik even kwijt, omdat ik er zelf ook mee zit. Ik ben nu 78.