Verschillende gemeenten gaan samen met het Trimbos-instituut en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) onderzoek doen naar de toepassing van het IJslands preventiemodel. De aanpak richt zich op jongeren en stimuleert de doelgroep gezondere keuzes te maken.
IJslandse jongeren waren zo’n twintig jaar geleden nog de grootverbruikers van Europa als het ging om drank, sigaretten en drugs, zo staat in een bericht van het Trimbos-instituut. Nu gebruiken zij het minst van alle Europese jongeren. Hoe is dat resultaat bereikt en vooral: wat kunnen Nederlandse gemeenten daarvan leren? Dat is de hamvraag in een beleidsvormend leertraject waaraan de gemeenten Amersfoort, Hardenberg, Súdwest-Fryslân, Texel, Urk en het samenwerkingsverband de Kempengemeenten meedoen.
‘Natural highs’
Het IJsland preventiemodel stamt uit 1998, toen het land de noodklok luidde over het middelengebruik onder jongeren en een nieuwe aanpak nodig was. Het richt zich vooral op het bieden van alternatieven zodat jongeren gezonde keuzes kunnen maken. ‘Uitgangspunt is dat jongeren middelen gaan gebruiken om te kunnen dealen met de stress die ze ervaren. En vanuit dat perspectief is men gaan zoeken naar ‘natural highs’ die steun geven bij het omgaan met het leven als puber. Naast maatregelen die zorgen voor minder beschikbaarheid van alcohol en tabak, is daarom stevig geïnvesteerd in aanbod van sport en andere manieren van vrije tijdsbesteding.’
Nulmeting
De deelnemende gemeenten zijn begonnen met de voorbereidingen en inmiddels is er een kick-off geweest tijdens een werkbezoek aan IJsland. Afgevaardigden volgden workshops in Reykjavik, spraken met experts en bezochten lokale initiatieven om een beeld te krijgen van de aanpak. De zes Nederlandse gemeenten brengen de factoren in kaart die het middelengebruik in hun gemeenten kunnen verklaren en ontwikkelen op basis daarvan een preventiebeleid met lokale partners.
Hardenberg
Hardenberg is een van de deelnemers. Deze gemeente zet al ruime tijd in op het bevorderen van een gezonde levensstijl van inwoners en ziet kansen in het model, zo schrijft de gemeente. Met de inzet hiervan hoopt de gemeente het middelengebruik verder terug te dringen, onder andere met behulp van de informatie die ze door de samenwerking met lokale partners verkrijgt.
‘De komende weken gaat de gemeente samen met de scholen en ketenpartners verder praten over het IJslands model. In oktober vindt er een nulmeting plaats volgens de IJslandse methode. Deze nulmeting levert veel informatie op en laat de kansen en mogelijkheden zien. In januari worden de resultaten bekend en met alle partners besproken. Daarna wordt gezamenlijk gebouwd aan een nieuw preventief beleid en worden onderdelen daadwerkelijk ingevoerd. In het driejarig traject is ook ruimte voor evaluatie van de ervaringen. Zo kan het leerwerktraject uiteindelijk ook andere Nederlandse gemeenten helpen bij hun gezondheidsbeleid.’
