Hoe besluit je over de inzet van handhaving? Een vraag waar veel gemeenten mee worstelen, al was het maar omdat kosten en baten lang niet altijd inzichtelijk te krijgen zijn. ‘Maar effectief handhaven brengt altijd wat op,’ zegt adviseur Willem Dijsselhof.
‘Meestal is die opbrengst moeilijk in geld uit te drukken, maar niet altijd,’ vervolgt hij. De inzet van buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) voor parkeercontrole is bijvoorbeeld aardig te becijferen. ‘De parkeerinkomsten kun je makkelijk meten, waaraan je voorzichtig de betalingsbereidheid kunt koppelen, en wat deze inzet oplevert.’
Schoonheidsgraden
Met de handhaving op een probleem als afval dumpen ligt dit al een stuk lastiger, erkent hij. ‘Het effect daarvan is beter meetbaar in termen van zogenoemde schoonheidsgraden: hoeveel is er ingezameld, hoe ziet de straat eruit? In geld wordt dat erg lastig.’
Gratis Whitepaper | De belangrijke samenhang tussen risicoanalyse en preventie
Zomaar gaan handhaven is niet altijd handig. Zeker bij complexe of hardnekkige problemen verdient het aanbeveling eerst goed na te denken. Lees meer
Uit eerder onderzoek van bureau Pro Facto bleek dat de kosten van toezicht en handhaving voor veel gemeenten nog een soort ‘black box’ waren. ‘Een financiële paragraaf over toezicht en handhaving ontbreekt vrijwel altijd in de bestudeerde gemeenten,’ schreven de onderzoekers. ‘En daar waar aandacht wordt besteed aan de financiële middelen voor uitvoering van het beleid, is de omschrijving summier.’
Doordacht en samenhangend
Dijsselhof begrijpt dat het zeker over de hele linie van de gemeente lastig is de kosten en baten te kwantificeren. Zijn stelling is wel dat een goed doordachte en samenhangende aanpak altijd wat oplevert. ‘Toezicht op jeugdgroepen verkleint de kosten voor het opruimen van zwerfafval, beperkt de kosten van vernielingen en criminaliteit en kan soms voorkomen dat ontspoorde groepen later meer professionele zorg moeten krijgen,’ geeft hij als voorbeeld in zijn nieuwste whitepaper.
Onderbuikgevoelens
Maar de samenhang ontbreekt nu vaak nog in zijn ogen, wat de effectiviteit dus niet ten goede komt. ‘Dienstverlening, toezicht, communicatie, handhaving en repressie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Daar moet je mee aan de slag. Maar zeker door bestuurders wordt vaak besloten op basis van onderbuikgevoelens, zonder redelijke argumenten. Incidenten zijn leidend, en de aanpak verslapt weer als de storm is overgewaaid.’
