Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) is met een kritische reactie gekomen op het advies van de Raad van State over de aanpak van ondermijning. Minister Grapperhaus zou in de wet een algemene grondslag moeten opnemen voor het uitwisselen van bij een gemeente aanwezige persoonsgegevens.
‘Om als “bestuursorgaan burgemeester” een rol te kunnen spelen in het tegengaan van de impact van ondermijnende activiteiten op de openbare orde in het buitengebied, buurtschappen, dorpen, wijken en steden, is onze ervaring dat een betere informatie-uitwisseling onontbeerlijk is. Alleen wanneer informatie binnen overheden transparant gedeeld kan worden, is een burgemeester goed in staat om een afweging te maken over het nut en de noodzaak van de inzet van de eigen bevoegdheden.’
Dat schrijft het NGB in een reactie op het advies van de Raad van State (RvS) over de rol van gemeenten bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Regioburgemeesters, die aan kop staan van de tien nationale eenheden, vroegen eerder de openbare-ordetaak van burgemeesters uit te breiden naar het ‘voorkomen en bestrijden van criminele activiteiten’ en meer gegevensuitwisseling mogelijk te maken met nieuwe wetgeving. Maar de RvS vind dat geen ‘passend antwoord’. Ook is niet voldoende aangetoond dat nieuwe wetgeving nodig is om knelpunten te verhelpen,’ aldus het advies.
Gratis whitepaper | Toepassen van privacyregels bij toezicht en opsporing
Hoe zit het met alle begrippen en functies rondom privacy in de Algemene verordening gegevensbescherming en Wet politiegegevens? Lees meer
Teleurgesteld
De regioburgemeesters reageerden teleurgesteld. ‘Wij willen verder gaan dan in overleg treden met de Autoriteit Persoonsgegevens en het opnieuw verzamelen van best practices. Het advies zorgt niet voor een doorbraak in het omgaan met de diverse loketten van één overheid.’ Daarom hebben ze nogmaals een beroep gedaan op de minister voor een wetsaanpassing. In overleg bleek dat Grapperhaus dit, mede op basis van het advies, niet zinvol vindt. De regioburgemeesters hebben aangegeven zich hier niet bij neer te willen leggen. Ook plaatsvervangend regioburgemeester Paul Depla zei op de Dag van de Ondermijning dat ‘burgemeesters behoorlijk door de RvS op achterstand gedrukt’ zijn.
Openbare orde
Het NGB, waarbij vrijwel alle burgemeesters zijn aangesloten, laat zich nu dus ook over de kwestie uit. De beroepsgroep is het gedeeltelijk met het advies eens dat de openbare-ordetaak niet hoeft te worden uitgebreid. Maar anders ‘dan de RvS lijkt te suggereren’, is het NGB niet bang dat het tot onrealistische verwachtingen gaat leiden. ‘De wetgever zal potentiële nieuwe bevoegdheden altijd moeten toetsen aan het beginsel dat de burgemeester juist als taak heeft om de openbare orde te handhaven,’ schrijven ze in de reactie die naar de minister van Justitie en Veiligheid is gestuurd.
Informatie-uitwisseling
De burgemeesters zijn vooral kritisch over het onderdeel van het advies met betrekking tot informatie-uitwisseling. ‘Juist de uitwisseling van informatie draagt bij aan de handhavingsrol in de openbare orde.’ Het gaat ze ‘te ver’ om mee te gaan in de stelling van de RvS dat een wettelijke grondslag voor gegevensuitwisseling alleen kan worden gerechtvaardigd als duidelijk kan worden gemaakt dat dit leidt tot concrete gemeentelijke maatregelen of interventies. ‘Delen van informatie kan er immers ook toe leiden dat een interventie achterwege kan blijven.’
Zorg en veiligheid
De RvS stelt wel voor verder onderzoek te doen houdt de deur open om wetgeving aan te passen. Bijvoorbeeld door in de wet een algemene grondslag voor gegevensuitwisseling binnen de gemeente op te nemen, die voldoet aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Het NGB adviseert minister Grapperhaus om dit advies ter harte te nemen en te kiezen voor de genoemde optie. Grapperhaus wordt er daarbij op attent gemaakt dat de informatiedeling niet alleen op het thema ondermijning speelt, maar ook op het snijvlak van zorg en veiligheid. Bijvoorbeeld bij de terugkeer van zware gewelds- en zedendelinquenten in de samenleving.
