• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • NIEUW Raadsledennieuws
    • Participatie
    • Samenwerking
  • Partners
    • Wagner
    • Centric
    • Loyalis
    • OSR juridische opleidingen
    • Segment
    • Sdu VIND Handhaving
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers

Gemeente te vaak onwetende aandeelhouder

6 september 2017 door Redactie Gemeente.nu

Voor veel gemeenten is het een een moeilijk en grijs gebied: gemeenten die aandeelhouder zijn in ondernemingen. Hoe ver mag je dan bijvoorbeeld nog ingrijpen als zaken fout lopen?

Marnix Norder is ervaringsdeskundige. En wel in het beantwoorden van lastige vragen van de gemeenteraad over participaties van het college in bijvoorbeeld NV’s en BV’s, soms samen met het bedrijfsleven. Het was in 2004 dat Norder aantrad als wethouder Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie in Den Haag. Zijn voorganger was gestruikeld over de verkoop van een gemeentelijke deelneming in een vastgoedorganisatie. Norder erfde het hoofdpijndossier. Al snel na zijn aantreden vertelde de gemeenteraad hem: ‘Ontsla daar de mensen die niet presteren’, herinnert Norder zich.

Het gebeurde niet
“Dat kon helemaal niet! Die bevoegdheid heeft een gemeenteraad niet. We hadden het hier over een participatie in een NV. Een gemeente kan ook niet zeggen dat bij de plaatselijke Albert Heijn mensen moeten vertrekken. Den Haag was een grootaandeelhouder in dit vastgoedbedrijf, maar het blijft een bedrijf. Bovendien heeft juridisch gezien niet de gemeenteraad maar het college aandeelhoudersverantwoordelijkheid.’’ Dus het gebeurde niet. “Zoiets is aan de directie, of de Raad van Commissarissen.’’

Norder deed in de jaren erna veel ervaring op met participaties van overheden in private ondernemingen. Den Haag had circa twintig van zulke constructies toen hij er wethouder was. Norder is nu gastdocent van een masterclass op de Erasmus Universiteit in Rotterdam over ‘publiek aandeelhouderschap’.  “Er heerst veel amateurisme en onwetendheid bij gemeentes’’, constateert hij.

Indicaties voor trend
Dit alles tegen de achtergrond van toenemende populariteit van publiek-private samenwerkingen (pps). Je zou het niet zeggen, afgaand op de publiciteit rondom energiebedrijf Eneco, waar 53 gemeenten een aandeel in hebben. Rotterdam, Den Haag, Dordrecht en Leidschendam-Voorburg, samen goed voor een belang van 60 procent, willen er juist van af.

Maar dat is een uitzondering op de regel; belangstelling voor publiek-private samenwerkingen zit in de lift. Experts zoals Peter van Bosse, directeur van Fakton, een bureau dat zich specialiseerde in advies over publiek-private samenwerkingen, zag dat tijdens de crisis de interesse voor dergelijke constructies vanuit de steeds voorzichtiger wordende gemeenten tot nul terugliep. Inmiddels is de trend sinds een jaar omgekeerd. “Iedere maand komen er nu van gemeenten serieuze aanvragen over dit onderwerp binnen.’’ Een andere indicatie: netwerkorganisatie PPS Netwerk Nederland had vier jaar geleden nog tienduizend geregistreerde geïnteresseerden. Nu zijn het er twintigduizend. Oud-wethouder Norder schat dat momenteel iedere Nederlandse gemeente weer minstens van één private organisatie aandelen in bezit heeft.

Afvalverwerking gestroomlijnd
De hernieuwde belangstelling na de crisis is niet verwonderlijk; projecten komen met inbreng van publieke en soms private expertise relatief snel van de grond. Bovendien blijkt het vaak goedkoper. Via deze constructies worden zwembaden aangelegd, wordt afvalverwerking gestroomlijnd, woningprojecten gerealiseerd en windmolens gebouwd. Mis gaan kan het ook. Zoals in 2013 bleek in fusiegemeente Lansingerland, dat met een tekort van € 70 miljoen kwam te zitten na grondaankopen in een PPS-constructie. De gemeente kwam onder financieel toezicht te staan.

Lokale ambtenaren blijken vaak slecht op de hoogte wat wel en niet mag. Jeroen Boot, specialist bij adviesbureau Berenschot op het gebied van marktwerking binnen openbaar bestuur, formuleert het zo: “Er is bij gemeenten gebrek aan inzicht hoe aandeelhoudersinvloed wordt aangewend om publieke meerwaarde te realiseren.’’

Keihard onderuit
Norder komt er in zijn cursuspraktijk bijzondere gevallen van tegen. Zo was er een cursist vorig jaar die vertelde dat er discussies in zijn overheid waren over de bouw van een tunnel. Of specifieker; over de vraag of de private onderneming die een tunnel aanlegde en exploiteerde, ook verantwoordelijk was voor het vernieuwen van het laatste stuk weg ernaartoe. De overheid, die aandeelhouder was in het bedrijf, vond van wel. ‘Gebruik maar geld uit de onderneming om die toevoerwegen aan te leggen’, werd er gezegd.

De directeur van de onderneming weigerde. Uiteindelijk is het niet gebeurd. Norder: “Een greep uit de kas van een NV door een deelnemende wethouder of gedeputeerde, om bijvoorbeeld die toevoerwegen te betalen, dat kan niet. Maar het doen van een winstuitkering aan de aandeelhouders om uiteindelijk hetzelfde te bewerkstelligen – dat kan wel. Andere constructie, zelfde effect. Maar je moet het wel weten. En als je het fout doet ga je bij een rechtszaak keihard onderuit.’’

Vorige artikel
Gekozen burgemeester mogelijk binnen handbereik
Volgende artikel
Veilig smartphone-gebruik in verkeer moet de norm worden

Tags: aandeelhouder, economie, pps, publiek-privaat, toezicht, uitgelicht Categorie: Bestuur

Lees Interacties

GERELATEERD

Vraag om meer landelijke coronamaatregelen vanuit regio’s

De veiligheidsregio’s komen maandagmiddag al bijeen in Utrecht om te praten over maatregelen tegen corona. Zoals mondkapjes voor mensen met contactberoepen en plastic gezichtsbeschermers voor personeel in de horeca. Ook wordt uitbreiding van de registratieplicht besproken én de vraag om meer landelijke maatregelen. De bijeenkomst is vervoegd door de ingelaste persconferentie van het kabinet, waar... lees verder

Keuzes omgevingsdiensten nodig

Opinie Omgevingsdienst heeft duidelijke keuzes nodig

Na de vuurwerkramp in Enschede en de Volendamse nieuwjaarsbrand was het duidelijk: er schortte flink wat aan de vergunningverlening, toezicht en handhaving, kortweg het VTH-stelsel. Maar helaas, er is niet veel verbeterd sindsdien. Hoog tijd voor heldere keuzes. Een commissie onder leiding van de Enschedese oud-burgemeester Mans, adviseerde onder meer de oprichting van een landelijk... lees verder

Verkoop Eneco flinke klapper voor 44 gemeenten

Bij de verkoop van energiebedrijf Eneco maken 44 gemeenten een flinke financiële klapper. Zo zal Rotterdam, de grootste aandeelhouder, bijna 1,3 miljard euro ontvangen als de overname rond is. Den Haag krijgt zo’n 675 miljoen euro. Dordrecht mag een bijschrijving van ongeveer 368 miljoen euro verwachten. De kopers betalen 827,06 euro per aandeel Eneco. Als... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primaire Sidebar

TOPVACATURES

Docent Burgerzaken (gegevens & privacy) – Segment

Teammanager Administratie – Gemeente Den Haag

Assistent rioolbeheerder – Gemeente Gouda

Uw Topvacature op Gemeente.nu

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Uitvoeringslasten Klimaatakkoord vooral op bordje gemeenten

25 januari 2021

Opinie Participatie energieprojecten: het is zo 1 juli!

25 januari 2021

Veiligheidsberaad bespreekt ‘avondklokrellen’

25 januari 2021

Invoeringsdatum Omgevingswet onzeker

Nog veel vraagtekens rond invoering Omgevingswet

21 januari 2021

Wijdemeren blijft bij terugvorderen bijstand om boodschappen

21 januari 2021

Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

 

Het laatste nieuws van Gemeente.nu in je mail?

Meld je aan voor de algemene nieuwsbrief of een van de themanieuwsbrieven van Gemeente.nu.

Aanmelden

×