• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • Centric
    • Segment
    • TAUW
    • Sdu VIND
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Democratische controle op privaatrechtelijke overheid

21 september 2021 door Rob de Greef

democratische controle privaatrecht

De Tweede Kamer wil een kader voor democratische controle op privaatrechtelijke samenwerking in gemeenteland. Maar wat is er op dit gebied nu al geregeld?

De Kamer heeft de regering via de motie-Bromet opgeroepen het genoemde controlekader op te stellen. Het is interessant hierbij te kijken naar de voorkeur voor publiekrechtelijke vormgeving, die de Gemeentewet nu al kent. Achter die voorkeur zit de aanname dat de publiekrechtelijke weg betere waarborgen kent. Als die waarborgen nu het uitgangspunt worden voor het door de Tweede Kamer gewenste kader, dan is er misschien geen voorkeur voor publiekrechtelijke vormgeving meer nodig.

De Tweede Kamer moet dan wel bereid zijn staatsrechtelijke normen los te laten op privaatrechtelijke rechtsvormen, die door de overheid gebruikt worden. Bij de Wet open overheid durfde de Tweede Kamer dat niet aan.

Bevoegdheden

Vooropgesteld, er kunnen géén bevoegdheden worden overgedragen (gedelegeerd) aan privaatrechtelijke rechtspersonen of aan organen (organen ingesteld bij een convenant zijn geen bestuursorgaan). Het gesloten stelsel van de Gemeentewet verzet zich daartegen. Dat betekent ook dat een privaatrechtelijke samenwerkingsvorm nooit op eigen titel publiekrechtelijke bevoegdheden kan uitoefenen. Deze samenwerking kan hoogstens gemandateerd worden om namens een bestuursorgaan besluiten te nemen.

Maar voor veel taken die uitgevoerd worden zijn helemaal géén publiekrechtelijke bevoegdheden nodig. Wat niet wil zeggen dat deze taken, die onder verantwoordelijkheid van de overheid en vooral ook financiering van de overheid worden uitgevoerd, democratische controle kunnen missen. Dan zou de privaatrechtelijke uitvoering de democratische controle immers uithollen.

Voorkeur publiekrecht

De voorkeur voor publiekrecht werd in 1931 al geïntroduceerd in de Gemeentewet. De regering vond dat beginselen als openbaarheid en verantwoordelijkheid waarborgen tegen misbruik kenden, die niet gemist konden worden als de overheid in een privaatrechtelijke rol opduikt. Bij de invoering van het commissiestelsel werd dat nog eens herhaald. Het uitgangspunt werd overgenomen in de huidige Gemeentewet.

De regering voegde daar nog enkele uitgangspunten aan toe, zoals waarborgen voor het gebruik van bevoegdheden, besluitvormingsstructuren, beïnvloedingsmogelijkheden en repressief toezicht. In aanloop naar de afschaffing van het preventieve toezicht op de oprichting van privaatrechtelijke rechtsvormen heeft de regering deze uitgangspunten nog maar een keer herhaald.

Openbaarheid

Belangrijk is dus dat de beslissingen die binnen de privaatrechtelijke rechtsvorm worden genomen en de handelingen die er worden verricht, democratisch controleerbaar zijn. Die besluiten kunnen namelijk gevolgen hebben voor de gemeente. Dit geldt bij convenantsamenwerking zoals de U10 of de Metropoolregio Amsterdam, maar ook voor overheidsstichtingen, -coöperaties en -vennootschappen. Dat publiekrechtelijke besluiten vaak door het gemeentebestuur zelf worden genomen, of namens dit bestuur in mandaat, doet er niet aan af dat ook de totstandkoming van die besluiten transparant en controleerbaar moet zijn.

Het is daarom óók van belang dat stukken die daar over tafel gaan, openbaar worden gemaakt, zeker omdat de vergaderingen van organen binnen privaatrechtelijke samenwerkingen niet openbaar zijn. Helaas neemt de Afdeling bestuursrechtspraak niet snel aan dat een privaatrechtelijke rechtspersoon onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkt en helaas gaat de Wet open overheid daarbij ook geen soelaas bieden.

Verantwoordingsrelaties

Ook de verantwoordingsrelaties zijn ingewikkeld. Zijn deze bij gemeenschappelijke regelingen in elk geval nog geregeld, bij private samenwerking is dat niet zo. Natuurlijk legt het college altijd verantwoording af aan de gemeenteraad, maar dan wel alleen voor het door het college gevoerde bestuur. Het moet dus gaan om bestuur dat door het college zelf wordt uitgeoefend of dat namens het college wordt uitgeoefend. En daar wringt de schoen vaak.

Handelingen van een (overheids)commissaris, die vaak wordt aangesteld, vallen niet onder ‘door het college gevoerd bestuur’. Dat geldt vaak ook voor handelingen van bestuurders van een privaatrechtelijke rechtspersoon, aangezien ook zij handelen in het belang van die rechtspersoon en vaak zelfs als natuurlijke persoon zijn benoemd (en zodoende dus ook niet het college vertegenwoordigen; dat kan alleen als de gemeente als rechtspersoon bestuurder is van de privaatrechtelijke rechtspersoon). Er zit dus een duidelijke lacune in de controleerbaarheid.

Beïnvloeding en klachten

Tot slot zit nog een aandachtspunt bij de beïnvloedingsmogelijkheden. Ik denk aan mogelijkheden rond klachtrecht. Het klachtrecht van de Awb is immers alleen van toepassing op bestuursorganen en niet zomaar op privaatrechtelijke taakuitoefening. Ook daar ontstaat een gat in de mogelijkheden van burgers en bedrijven om publiekrechtelijke waarborgen toe te passen.

Gedraagt een vuilophaler van een gemeente of gemeenschappelijke regeling zich niet naar behoren, dan kan daarover geklaagd worden tot aan de ombudsman. Maar vervult een vuilophaler van een privaatrechtelijke rechtspersoon dezelfde taak, dan staat de klager met lege handen. Hoopgevend is wel dat de Nationale ombudsman recent een rapport uitbracht waarbij hij ook inging op klachtmogelijkheden bij uitbestede taken.

Banner Gemeentewet

Tagged With: Gemeentewet Filed Under: Bestuur, Blog, Samenwerking

Reageer
Vorige artikel
Rotterdammers krijgen meer invloed via nieuwe wijkraden
Volgende artikel
'Uitfilteren loos alarm maakt vroegsignalering schulden efficiënter'

Reader Interactions

GERELATEERD

Wgr enquêtecommissie met tanden

Opinie Regionale enquêtecommissie krijgt meer tanden dan lokale versie

De wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) ter verbetering van de lokale democratie wordt op 1 juli 2022 ingevoerd. In een serie blogs voor deze website loop ik de nieuwe instrumenten langs. In deze tweede blog staat het regionaal enquêterecht centraal. Een instrument dat direct na inwerkingtreding van de wet kan worden ingezet. Regionale... lees verder

Uitleg Kieswet raadslidmaatschap

Opinie Verkeerde uitleg Kieswet blokkeert raadslidmaatschap

Bij de installatie van nieuwe raadsleden moet de gemeenteraad twee dingen doen: de geloofsbrieven van de kandidaten onderzoeken, en beslissen of de benoemde leden worden toegelaten. De huidige wijze van toetsing van kandidaat-raadsleden gaat in een aantal gemeenten echter te ver en nodigt uit tot onterechte weigering. Voor de duidelijkheid: niet de commissie onderzoek geloofsbrieven,... lees verder

Samenwerking gemeenten Wgr blogserie Rob de Greef

Opinie Krijgt gemeenteraad te veel invloed op samenwerking?

De wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) ter verbetering van de lokale democratie wordt op 1 juli 2022 ingevoerd. In een serie blogs voor deze website loop ik de nieuwe instrumenten langs. Ten eerste: de invloed van de gemeenteraad op de totstandkoming en wijziging van een collegeregeling. Het gaat hierbij om een wijziging die... lees verder

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

GEMEENTEVACATURES

Data-analist – Gemeente Gouda

Senior beleidsadviseur Regionale Inkoop Sociaal Domein – Gemeente Gouda

Wijkboa – Gemeente Gouda

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Bonus asielplekken in eerste ronde 2500 euro, daarna 1500

31 mei 2023

Meer mensen met hoger inkomen vragen schuldhulp

31 mei 2023

‘Kijk niet alleen naar problemen, maar ook naar hulpbronnen’

31 mei 2023

Goed voorbeeld – Kansenongelijkheid niet als gemeente alleen aanpakken

30 mei 2023

Verbinding door kunst in de openbare ruimte

30 mei 2023

GEMEENTE.NU PARTNERS

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Opinie Standaardisatie nodig om Common Ground van de grond te krijgen
  • Centric

Opinie Standaardisatie nodig om Common Ground van de grond te krijgen

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Opinie Common Ground moet breder gedragen worden
  • Centric

Opinie Common Ground moet breder gedragen worden

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld
  • Segment

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld

Risico’s en kansen van Common Ground
  • Centric

Risico’s en kansen van Common Ground

Maak medewerkers bewust van cybersecurity
  • Centric

Maak medewerkers bewust van cybersecurity

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’
  • Centric

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties
  • Centric

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten
  • Centric

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 
  • Centric

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground
  • Centric

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes
  • Centric

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen
  • Centric

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?
  • Centric

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie
  • Segment

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam
  • Centric

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren
  • Centric

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert
  • Centric

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving
  • Segment

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’
  • Centric

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden
  • Centric

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector
  • Segment

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart
  • Centric

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’
  • Centric

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten
  • Segment

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal
  • Centric

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel
  • Segment

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel

Met de Meetfiets de gemeente in
  • Centric

Met de Meetfiets de gemeente in

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar
  • Centric

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT
  • Centric

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente
  • Centric

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg
  • Centric

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg

Provinciale Reservepool met stembureauleden
  • Segment

Provinciale Reservepool met stembureauleden

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers
  • Centric

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen
  • Segment

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen

Diplomastelsel Burgerzaken verandert
  • Segment

Diplomastelsel Burgerzaken verandert

Masterclasses informatiebeveiliging
  • Segment

Masterclasses informatiebeveiliging

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!
  • Segment

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?
  • Segment

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap
  • Centric

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet
  • Centric

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?
  • Segment

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud
  • Centric

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Online training agressie voorkomen: kan dat?
  • Segment

Online training agressie voorkomen: kan dat?

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021
  • Centric

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig
  • Segment

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS
  • Centric

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik
  • Centric

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening
  • Centric

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet
  • Centric

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet

Eric Gubbels over online leren in coronatijd
  • Segment

Eric Gubbels over online leren in coronatijd

Digitale handhaving in het sociaal domein
  • Centric

Digitale handhaving in het sociaal domein

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid
  • Segment

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer
  • Centric

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers
  • Segment

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers

De Virtuele Inloopavond
  • Centric

De Virtuele Inloopavond

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt
  • Centric

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij
  • Segment

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

Centric publiceert publieksverslag 2019
  • Centric

Centric publiceert publieksverslag 2019

Schuldenproblematiek door de coronacrisis
  • Segment

Schuldenproblematiek door de coronacrisis

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

Het laatste nieuws van
Gemeente.nu in je mail?

×