Gebouwen worden makkelijker beschikbaar om aan te kopen voor de opvang van asielzoekers, Oekraïense vluchtelingen worden anders over het land verdeeld en cruiseschepen, al dan niet op zee, ingezet voor asielopvang. Dat heeft staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) woensdag gezegd na crisisoverleg. VluchtelingenWerk Nederland is ‘met stomheid geslagen’ over de laatste twee oplossingen.
Gisteren ging het spoedoverleg over de vluchtelingencrisis en de grote problemen bij de aanmeldlocatie in Ter Apel tussen onder meer Van der Burg, het Veiligheidsberaad en gemeenten verder. De staatssecretaris prees gemeenten voor het werk dat ze verzet hebben om crisisopvangplekken te realiseren. Momenteel zijn zij nog zo’n 2000 bedden van hun doel van ruim 5500 opvangplekken verwijderd. Van der Burg verwacht dat die in augustus gerealiseerd zullen zijn.
Gebouwen aankopen
Het kabinet nam woensdagavond vier besluiten, zei de staatssecretaris na afloop van het overleg. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) mag gebouwen gaan aankopen om mensen in te huisvesten, ook als daar nog niet de juiste bestemming op zit. Door bijvoorbeeld oude leegstaande hotels te kopen, hoopt het kabinet de druk op de asielketen te verlichten.
Minister De Jonge (Volkshuisvesting) krijgt volgens Van der Burg ‘doorzettingsmacht’. Dat betekent dat hij kan ingrijpen of besluiten nemen als de besluitvormings- of uitvoeringsprocessen vastlopen.
Ter Apel
De grote drukte in Ter Apel, waar een groeiende groep mensen buiten in het gras slaapt, zal volgens hem nog zeker twee weken aanhouden. Pas dan verwacht de staatssecretaris dat er op een tweede, nog onbekende locatie, bijgesprongen kan worden. Afgelopen maandag gaf hij aan ‘verbaasd en teleurgesteld te zijn’ dat sommige gemeenten ondanks de opvangcrisis in aanmeldcentrum Ter Apel niet bereid zijn asielzoekers op te vangen.
Wel Oekraïners
Daarom wil het kabinet Oekraïners anders over het land verdelen. Er zijn opvanglocaties waarvan gemeenten hebben aangeven: ‘we willen daar wel Oekraïners opvangen, maar geen reguliere asielzoekers’. Door op die plekken zo veel mogelijk Oekraïners onder te brengen, komt er plek vrij in gemeenten die het niet uitmaakt wie ze opvangen.
VluchtelingenWerk Nederland zegt met stomheid geslagen te zijn ‘over het normaliseren van dit onderscheid op basis van nationaliteit. We hopen dat geen enkele gemeente hier gebruik van wil maken. Dit raakt aan artikel 1 van onze grondwet.’
Derdelanders
Sinds afgelopen dinsdag wordt de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) door Nederland, net als door andere Europese landen, toegepast. Dat betekent dat zogeheten ‘derdelanders’ uit Oekraine niet langer aanspraak kunnen maken op gemeentelijke opvang, leefgeld, onderwijs en medische zorg. Dat zijn mensen die een tijdelijke verblijfsvergunning hadden in Oekraïne, bijvoorbeeld omdat zij daar studeerden of werkten. Hoewel de regeling nog nader uitgewerkt moet worden, is de Vereniging van Nederlandse Gemeenten tevreden met deze snelle aanpak. ‘Elke plek in de opvang is nodig en gemeenten krijgen nu duidelijkheid voor welke groep zij verantwoordelijk zijn en opvang moeten bieden.’
Cruiseschepen
Het kabinet heeft ook een nieuwe stap gezet met de opvang van mensen op drie cruiseschepen. Daar wordt al langere tijd aan gewerkt. ‘We hebben nu gezegd, de schepen gaan gewoon richting Nederland varen. Laat ze vast deze kant op komen, zodat we daar geen tijd in verliezen,’ zei Van der Burg na het crisisoverleg. Een van de drie schepen komt in Velsen. Waar de twee andere naartoe gaan, is nog onduidelijk. Op de schepen moeten vanaf september 3000 mensen opgevangen kunnen worden.
Dobberen
Een van de opties is dat de cruiseschepen op zee zullen blijven. Of en hoe dat kan, zegt Van der Burg nog te onderzoeken. VluchtelingenWerk noemt het een ‘absurd idee’ om vluchtelingen in een dobberend cruiseschip op te vangen.
Het opvangen van vluchtelingen doe je als samenleving en niet van een afstandje op zee. We begrijpen dat er op dit moment eigenlijk alleen maar moeilijke oplossingen zijn om deze crisis het hoofd te bieden, maar deze is wel een van de lelijkste in zijn soort.
— VluchtelingenWerk Nederland (@VluchtelingWerk) July 20, 2022
Doorstroom
Verder heeft Van der Burg aan Defensie gevraagd of zij op hun terreinen nog plek hebben voor de opvang. De maatregelen die nu zijn aangekondigd zullen niet genoeg zijn om de problemen in de asielketen weg te nemen, erkende hij. Dat komt vooral doordat het nog onvoldoende lukt om mensen die in Nederland mogen blijven, zogenoemde statushouders, van de opvang naar een woning te laten doorstromen. In de asielzoekerscentra zitten nu 15.000 statushouders. De staatssecretaris vindt dat gemeenten ook moeten meewerken om die doorstroom te realiseren.
Noodverband
Gemeenten begrijpen dat het kabinet maatregelen moet nemen vanwege het gebrek aan opvangplekken voor asielzoekers. ‘Maar het zijn geen structurele oplossingen, en die willen we wel. Anders lijkt het erop dat we van noodverband naar noodverband gaan. Twee jaar geleden hebben we een plan opgesteld om de problemen structureel op te lossen, dat plan is tot op heden nog niet opgepakt,’ laat de VNG donderdag weten.
Over de voorstellen zelf laat de VNG zich niet uit. De vereniging zegt wel dat gemeenten ‘hun grenzen bereiken en tegen capaciteitsproblemen aan lopen. We hebben afgelopen jaar zo’n 24.000 statushouders gehuisvest en duizenden Oekraïners opgevangen. Op een gegeven moment is het op.’
Geef een antwoord