Ollongren: controle van ambtenaren niet verboden

Volgens minister Ollongren van Binnenlandse Zaken mag een gemeente eigen ambtenaren ‘bespioneren’ zoals in Maastricht, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Dat blijkt uit antwoorden op Kamervragen die daarover werden gesteld door Attje Kuiken van de PvdA.

Kuiken vroeg onder meer of een werkgever, waaronder een gemeente, de mail van werknemers mag onderzoeken en onder welke voorwaarden. ‘De Autoriteit Persoonsgegevens geeft in zijn algemeenheid aan dat controle van personeel niet is verboden, maar werkgevers moeten daarbij wel rekening houden met de privacy van hun medewerkers,’ schrijft Ollongren. Vervolgens gaat ze in op de voorwaarden waaraan de controles moeten voldoen. Bij heimelijke controles ‘moet de werkgever een redelijke verdenking hebben dat medewerkers iets doen wat strafbaar of verboden is en de betrokkenen altijd achteraf informeren’.

Spionageaffaire

Het draaide in Maastricht allemaal om een extern onderzoek naar ambtenaren door een recherchebureau, de zogenoemde spionageaffaire. Daarbij werden de mailboxen van 41 ambtenaren buiten hun weten uitgelezen en enkele kritische ambtenaren verhoord. Het bureau zocht naar degene die vertrouwelijke notulen over het ontslaan van lastige medewerkers had laten uitlekken. Een second opinion van een Haags advocatenkantoor wees uit de bedrijfsrechercheurs die door de Maastricht waren ingehuurd, fouten hebben gemaakt.

Aangifte

Reden voor Kuiken om vragen te stellen over de kwestie; bijvoorbeeld of het niet beter is als een werkgever aangifte doet zodat er een onafhankelijk justitieel onderzoek mogelijk wordt. Ollongren wijst op het feit dat het schenden van de geheimhoudingsplicht uit de Ambtenarenwet strafbaar is. ‘Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente om onderzoek te doen naar integriteitsschendingen binnen de kaders van de wet. Het is ter beoordeling van de gemeente als werkgever of er aanleiding is aangifte te doen van een mogelijk strafbaar feit.’

Gerechtvaardigd

In dat geval moeten volgens de minister de gevolgen voor de individuele medewerker worden afgewogen tegen het belang van het onderzoek. ‘Als er een voldoende zwaarwegende grond is om een dergelijk onderzoek in te stellen en de uitvoering binnen de kaders van wet- en regelgeving heeft plaatsgevonden,’ is de inzet ervan volgens haar gerechtvaardigd.

Wel merkt Ollongren op: ‘gedurende het hele proces – van het voornemen tot en met de afronding en eventuele nazorg voor de medewerker – ligt echter een verantwoordelijkheid voor de werkgever om dit volgens de richtlijnen van goed werkgeverschap te doen.’ Waaruit zou kunnen blijken dat Maastricht volgens de minister wel wat steken heeft laten vallen.