In Nederland komen veel zogenaamde invasieve exoten voor, oftewel uitheemse planten en dieren die door hun snelle opmars inheemse soorten verdringen. Afgezien van de eikenprocessierups, zijn deze soorten lang niet allemaal bekend.
De Week van de Invasieve Exoot richtte deze zomer de schijnwerper op de verschillende soorten invasieve exoten in ons land. Dit type heeft zich hier vanuit verre streken gevestigd en kan flinke schade veroorzaken. Zo blijken de invasieve gasten in staat bestaande soorten in de natuur te verdringen en kunnen ze forse impact hebben op waterbeheer, bouwprojecten en de volksgezondheid.
Dit is een dringende oproep van Duurzaam Groningen: "Drie boeven terroriseren de gemeente: de Japanse duizendknoop, de reuzenberenklauw en de grote waternavel. Tip ons en maak kans op een beloning ter waarde van 50 euro: https://t.co/yCDSjamxnR." pic.twitter.com/tYa4w9hsKN
— Gemeente Groningen (@gem_groningen) June 22, 2023
Ongenode gasten
Gemeenten strijden bijvoorbeeld tegen de rode Amerikaanse rivierkreeft, de Japanse duizendknoop, de reuzenberenklauw en de tijgermug. Ook de eikenprocessierups is zo’n ongenode gast. Gemeenten hebben de laatste jaren met man en macht dit plaagdier proberen te bestrijden om de overlast voor inwoners te beperken. Hiervoor zijn verschillende methodes gebruikt, van het conditioneren van koolmezen tot drones.
Melding maken
De overlast van de jeukrups is dit jaar naar verwachting lager dan voorgaande jaren, met dank aan de gemeentelijke inzet. Een onzekere factor zijn nog de grondnesten. Het is onduidelijk hoeveel rupsen zich vorig jaar verstopten in de grond. Zij kunnen hier met mooi weer alsnog uitkomen en overlast veroorzaken. Daarom doet het Kenniscentrum Eikenprocessierups opnieuw de oproep aan gemeenten om de aanwezigheid van de rups te blijven tellen en melden. Zodat zij de ontwikkeling van de rupsen kunnen blijven monitoren.
Experimenten oude nesten
Ondertussen gaan de proeven om het dier te bestrijden door. Zo zijn er twee experimenten om oude nesten te gebruiken als manier voor het kweken van natuurlijke vijanden. Insecten die op eikenprocessierupsen en poppen parasiteren overwinteren vaak in de rupsnesten. Door deze nesten te behouden, worden ze een groeiplaats voor natuurlijke vijanden. De experimenten moeten uitwijzen wat de werking en effectiviteit precies is.
Proef met pistolen
Vorig jaar startte ook een proef met paintball-pistolen tegen de eikenprocessierups. Dat onderzoek blijkt vruchten af te werpen. De rupsen worden hierbij beschoten met lokstof, om het paringsproces van de vlinders te verstoren. ‘Een vorm van anticonceptie,’ noemt expert Silva Hellingman het tegen Omroep Fryslân.
Dit jaar zijn er in twintig gemeenten proeven om de laatste onderzoeksvragen te beantwoorden. De nieuwe beheermethode heeft geen effect op andere vlinders en insecten en is milieu- en diervriendelijk. Ook bij de beheersing van andere plaaginsecten was de methode succesvol. Op deze site staan handige infographics met uitleg.
Gezamenlijke aanpak
De gemeentelijke bestrijding van de rups gaat onverminderd door. Zo is er op verzoek van verschillende Overijsselse gemeenten een provincie-brede beheerkaart gemaakt. Gemeenten kunnen hierop zien hoe de bestrijding in hun omgeving wordt aangepakt. Later worden hierop ook de resultaten van de lokale rupsenmonitoring zichtbaar.
Waarom wordt er geen halt toegeroepen aan de import van exoten aan de EU grenzen?
Tevens zou er een importverbod en handelsverbod moeten komen voor dieren en planten op de rodelijst.